Krosno tkackie
Krosno tkackie to urządzenie, zarówno mechaniczne, jak i ręczne, służące do produkcji tkanin poprzez łączenie dwóch prostopadłych układów nitek: osnowy i wątku. Surowcem do tworzenia tkanin jest przędza tkacka.
Historia
Tradycje tkackie w Polsce sięgają co najmniej XVIII wieku, a tkactwo było głównie zajęciem kobiet, które przekazywały wiedzę ustnie. Archeologiczne odkrycia w Gdańsku sugerują, że tkactwo może mieć swoje korzenie w wczesnym średniowieczu.
Budowa krosna
Krosno składa się z dwóch ścian bocznych połączonych elementami poprzecznymi. Główne mechanizmy krosna obejmują:
- Mechanizm zasilający – podaje osnowę
- Mechanizm przesmykowy – tworzy przesmyk
- Mechanizm przerzutowy – wprowadza wątek
- Mechanizm bidłowy – dociska wątek do krawędzi tkaniny
- Mechanizm odbiorczy – odbiera utworzony odcinek tkaniny
- Mechanizm napędowy – napędza pozostałe mechanizmy
Dodatkowe mechanizmy obejmują czujniki, które zatrzymują pracę krosna w przypadku zerwania nitki osnowy lub wątku oraz inne zabezpieczenia.
Podział krosien
Krosna dzielą się na:
- Krosna ręczne – używane w warsztatach tkackich, wykorzystywane do tworzenia tkanin ludowych i artystycznych.
- Krosna mechaniczne – przeznaczone do przemysłowej produkcji tkanin.
W zależności od metody wprowadzania wątku, wyróżniamy:
- Krosna czółenkowe – wątek przenoszony przez czółenko.
- Krosna bezczółenkowe – wątek przenoszony przez chwytaki, rapiery, sprężone powietrze lub wodę.
Specjalne rodzaje krosien
Wyróżniamy również krosna ze względu na szerokość roboczą:
- Tasiemkarskie – do 0,6 m
- Wąskie – do 1,6 m
- Szerokie – do 24 m
Dodatkowe typy krosien obejmują:
- Krosna do tkanin pętelkowych
- Krosna do tkanin pluszowych
- Krosna do tkania dywanów
- Krosna do produkcji tasiemek i wstążek
Krosna dzielą się także na płaskie i okrągłe, a także lekkie i ciężkie w zależności od rodzaju produkowanych tkanin.
