Królowie Sparty
Sparta, polis w Lakonii na Peloponezie, miała swoich władców, zwanych królami, których historia sięga około 1120 p.n.e. Pierwszym królem był Aristodeomos, potomek Heraklesa, który w losowaniu otrzymał Lakonię. Po jego śmierci władzę dziedziczyli jego synowie bliźniacy, co zapoczątkowało dwie dynastie: Agiadów i Eurypontydów, które rządziły jednocześnie.
Dynastie Królewskie
Wśród królów Sparty wyróżniamy dwie główne dynastie:
- Agiadzi (Eurystenidzi)
- Eurypontydzi (Proklidzi)
Królowie z Dynastii Agiadów
- Prokles
- Eurystenes
- Soos
- Eurypon
- Prytanis
- Eunomos
- Charilaos
- Demaratos (515–491 p.n.e.)
- Leotychidas II (491–469 p.n.e.)
- Agis II (427–398 p.n.e.)
- Agesilaos II (398–360 p.n.e.)
- Agis III (338–331 p.n.e.)
Królowie z Dynastii Eurypontydów
- Anaksandridas I
- Archidamos I
- Archidamos II (469–427 p.n.e.)
- Archidamos III (360–338 p.n.e.)
- Eudamidas I (331–305 p.n.e.)
- Eudamidas II (275–244 p.n.e.)
- Eudamidas III (241–228 p.n.e.)
- Archidamos V (228–227 p.n.e.)
Okres Republiki
W późniejszym okresie, Sparta była rządzona przez ostatnich królów z obu dynastii oraz tyranów:
- Agiadzi: Agesipolis III (219–215 p.n.e.)
- Eurypontydzi: Likurg (219–211 p.n.e.), Pelops (210–206 p.n.e.)
- Tyran: Nabis (206–192 p.n.e.) – po jego śmierci Sparta weszła w skład Związku Achajskiego.
Historia królów Sparty jest złożona, z wieloma niewiadomymi oraz niejednoznacznymi informacjami na temat panowania niektórych monarchów. Pomimo trudności w ustaleniu chronologii, dziedzictwo tych władców wpłynęło na rozwój Sparty jako jednego z najważniejszych polis w starożytnej Grecji.