Król Elfów – Opis Utworu
„Król elfów”, znany również jako „Król olszyn” lub „Król olch” (oryg. „Der Erlkönig”), to ballada autorstwa Johanna Wolfganga von Goethego z 1782 roku. Utwór opowiada historię ojca i jego chorego syna, którzy w nocy przemierzają las. Podczas jazdy dziecko zaczyna majaczyć, a w końcu okazuje się, że umiera w ramionach ojca, co stanowi dramatyczny zwrot akcji.
Inspiracje i Motywy
Motyw ballady wywodzi się z duńskiej tradycji, a postać króla elfów jest symbolem śmierci. Niezgodność w interpretacji tytułowego króla, jako ducha czy złego bytu, pozostaje tematem dyskusji wśród badaczy. Niektórzy sugerują, że Goethe mógł być świadomy folkloru, który łączył elfy z przekonaniami o duchach zamieszkujących bagniste tereny.
Muzyczne Adaptacje
Ballada doczekała się wielu muzycznych interpretacji, z najbardziej znaną kompozycją Franza Schuberta z 1815 roku. Inne wersje stworzyli m.in. Carl Loewe oraz zespoły takie jak Rammstein i Obscura, które w swoich utworach nawiązują do tematyki ballady.
Przekłady i Tłumaczenia
„Król elfów” został przetłumaczony na język polski w różnych wersjach, w tym:
- Król olszyn – Władysław Syrokomla (1856)
- Król elfów – Jadwiga Gamska-Łempicka
- Król olch – Wisława Szymborska (swobodny przekład)
- Król olch – Antoni Libera
Wpływ na Kulturę
Ballada Goethego miała znaczący wpływ na kulturę, inspirując autorów, takich jak Michel Tournier oraz Andrzej Sapkowski, który w „Pani Jeziora” wprowadza postać Króla Elfów, nawiązując do motywów z utworu. Wiele fraz z ballady stało się częścią niemieckiej świadomości kulturowej, będąc bazą dla różnych aluzji i gier słownych.
Podsumowanie
„Król elfów” to nie tylko dzieło literackie, ale także inspiracja dla muzyki i kultury popularnej. Jego tematyka śmierci, duchowości oraz relacji między ojcem a synem przyciąga uwagę i nadal wywołuje zainteresowanie współczesnych twórców.
