Krokosz barwierski (Carthamus tinctorius L.) to jednoroczna roślina z rodziny astrowatych, pochodząca z Bliskiego Wschodu i Indii.
Morfologia
Krokosz barwierski charakteryzuje się następującymi cechami morfologicznymi:
- Łodyga: Podłużnie bruzdowana, błyszcząca, osiągająca do 1,3 m wysokości.
- Korzeń: Cienki, wrzecionowaty.
- Liście: Lancetowate, kolczastoząbkowane i miękkie.
- Kwiaty: Zebrane w główkowate kwiatostany, pomarańczowo-żółte lub czerwonawopomarańczowe, obupłciowe, z długą rurką i wąskimi łatek.
- Owoc: Niełupka, używana w średniowiecznej kuchni jako barwnik spożywczy, zastępujący szafran.
W XVII wieku w Europie zaczęto rozwijać plantacje krokosza, uznawanego za źródło kartaminy, znanej jako hiszpańska czerwień. Kwiaty były stosowane jako leki pobudzające, przeczyszczające i wykrztuśne, natomiast owoce zawierają olej kartamusowy, wykorzystywany w przemyśle spożywczym oraz do produkcji mydeł i laków.
Roślina lecznicza
Surowiec zielarski, znany jako kwiat krokosza (Carthami flos), powinien zawierać minimum 1,0% flawonoidów. W pseudomedycynie ekstrakt z tej rośliny stosuje się do stymulacji wzrostu włosów, mimo że brak jest dowodów na jego skuteczność, a niektóre badania wskazują na negatywny wpływ na płodność. Ekstrakt alkoholowy wykazuje działanie hamujące na enzym 5α-reduktazę u myszy, co może tłumaczyć poprawę wyglądu włosów tych gryzoni.
Nazewnictwo
Nazwa rodzajowa Carthamus wywodzi się od arabskiego słowa karkhum, odnoszącego się do farbowania, co podkreśla zastosowanie kwiatów w barwierstwie.
Kategorie
- Carduoideae
- Rośliny przemysłowe
- Taksony opisane przez Karola Linneusza
