Krążownik przeciwlotniczy
Krążownik przeciwlotniczy to klasa dużych okrętów artyleryjskich, będąca podklasą krążowników lekkich, stworzona w celu ochrony zespołów okrętów przed atakami lotnictwa. Okręty te były uzbrojone w działa uniwersalne o kalibrze 102–133 mm oraz systemy kierowania ogniem, często wspomagane radarami. Ich rozwój nastąpił głównie przed II wojną światową, kiedy to były intensywnie budowane i wykorzystywane.
Początki klasy – okręty alianckie
Krążowniki przeciwlotnicze pojawiły się w latach 30. XX wieku, w odpowiedzi na rosnące zagrożenie ze strony lotnictwa. Pierwsze z nich powstały w 1936 roku z przebudowy brytyjskich krążowników typu C. Ostatecznie, w latach 1940-42, przebudowano szereg dalszych jednostek, takich jak HMS „Delhi” oraz holenderski „Jacob van Heemskerck”.
W czasie II wojny światowej powstały także nowe typy krążowników, w tym brytyjski typ Dido i amerykański Atlanta. Okręty te były uzbrojone w dużą liczbę dział kal. 127 mm oraz działek 40 mm, a ich wymiary odpowiadały małym krążownikom lekkim. Brytyjskie jednostki aktywnie uczestniczyły w działaniach na Morzu Śródziemnym, natomiast amerykańskie straty miały miejsce w bitwie pod Guadalcanalem.
Okręty państw osi
Japonia wprowadziła do służby tylko jeden krążownik przeciwlotniczy – przebudowany „Isuzu”. Niemcy i Włosi, z braku potrzeb, ograniczyli się do niewielu przebudów starych okrętów. Japonia opracowała także niszczyciele typu Akizuki, które były mniejszymi odpowiednikami krążowników przeciwlotniczych.
Okręty powojenne – zmierzch klasy
Po II wojnie światowej klasa krążowników przeciwlotniczych zanikła. Nowe krążowniki lekkie były wyposażane w artylerię uniwersalną kal. 152 mm, a jedynymi ukończonymi okrętami tego typu były francuskie „De Grasse” i „Colbert”. Zmiany w technologii, w tym rozwój pocisków rakietowych, sprawiły, że tradycyjna artyleria przeciwlotnicza stała się mniej skuteczna.
Współczesnymi odpowiednikami krążowników przeciwlotniczych są amerykańskie krążowniki rakietowe typu Ticonderoga, które są przystosowane do wykrywania i zwalczania samolotów.
Bibliografia
- Grzegorz Bukała, „Krążowniki przeciwlotnicze – przegląd”, cz.I i cz.II, w: nowa Technika Wojskowa nr 3/97 i 4/97
