Krążownik lotniczy
Krążownik lotniczy to specyficzna klasa okrętów, która łączy cechy krążowników i transportowców wodnosamolotów. Okręty te przenoszą większą liczbę wodnosamolotów niż standardowe krążowniki, posiadając klasyczne uzbrojenie na dziobie oraz katapulty i hangary na rufie. Po locie wodnosamoloty były wodowane i podnoszone z powrotem na pokład za pomocą dźwigów.
I wojna światowa – początki klasy
Protoplastą klasy krążowników lotniczych był rosyjski krążownik „Ałmaz”, który w 1914 roku został przystosowany do przewozu wodnosamolotów. W 1918 roku Niemcy przebudowali krążownik pancernopokładowy, by zabierał 2-3 wodnosamoloty, jednak nie zrealizowano planów dotyczących większych jednostek przed zakończeniem wojny. W tym okresie krążowniki i pancerniki nie przenosiły jeszcze wodnosamolotów.
Okres międzywojenny i II wojna światowa – rozwój i schyłek klasy
Pierwszym specjalnie zaprojektowanym krążownikiem lotniczym był szwedzki okręt z 1934 roku, który mógł zabierać 6-8 wodnosamolotów. W czasie II wojny światowej szczególnie znane stały się japońskie krążowniki, takie jak „Tone” i „Chikuma”, które mogły przewozić 5-6 wodnosamolotów. Mimo to, krążowniki lotnicze miały ograniczone zastosowanie z powodu rosnącej popularności lotniskowców. Nowe krążowniki budowane w tym czasie mogły zabierać jedynie 1-3 wodnosamoloty.
Okres powojenny
Po II wojnie światowej krążowniki lotnicze straciły na znaczeniu z powodu rozwoju śmigłowców i krążowników śmigłowcowych, które zaczęły pełnić nowe funkcje, w tym zwalczanie okrętów podwodnych. W ZSRR i Rosji klasyfikowano powojenne okręty lotnicze, takie jak lekkie lotniskowce typu „Kijew”. Okręty te łączyły cechy lotniskowców z silnym uzbrojeniem rakietowym, co uzasadniało ich odmienną klasyfikację. Również inne okręty, jak włoski „Giuseppe Garibaldi” czy brytyjskie lotniskowce typu Invincible, były określane jako krążowniki lotnicze.
Podsumowanie
- Krążownik lotniczy łączy cechy krążowników i transportowców wodnosamolotów.
- Pojawiły się podczas I wojny światowej, ale zyskały na znaczeniu w okresie międzywojennym i II wojny światowej.
- Po wojnie ich rola zanikła na rzecz śmigłowców i nowoczesnych lotniskowców.
