Krążek stały
Krążek stały, znany również jako blok nieruchomy, to element przytwierdzony do stałego podłoża, przez który przeplata się cięgno. Jego cechą charakterystyczną jest to, że nie powoduje ślizgu cięgna, a umożliwia jedynie zmianę kierunku siły, pozostawiając jej wartość niezmienioną.
Krążek stały jako maszyna prosta
W idealnych układach, które zakładają brak oporów, krążek jest traktowany jako nieważki, a cięgno jako nierozciągliwe i doskonale elastyczne. W takich warunkach zależność opisująca działanie krążka stałego jest następująca:
- ,
gdzie:
- – siła poruszająca,
- – siła użyteczna.
Krążek stały w układach rzeczywistych
W rzeczywistych układach uwzględnia się zjawiska dynamiczne i straty mechaniczne wynikające z oporów ruchu. Przy założeniu ruchu ustalonego układ krążka można opisać równaniem:
- ,
gdzie oznacza sprawność krążka.