|funkcja świątyni =
|grafika = Kościół NMP w Poznaniu 07.JPG
|opis grafiki = Kościół NMP w Poznaniu
|państwo = PL-WP
|miejscowość = Poznań
|adres =
|wyznanie = katolickie
|kościół = rzymskokatolicki
|administratura nazwa = Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu
|administratura typ = Parafia
|tytuł świątyni =
|data nadania =
|nadający tytuł =
|dedykacja świątyni = Najświętszej Marii Panny
|dzień wspomnienia =
|relikwie =
|cudowne wizerunki =
|data powołania =
|data dekretu =
|dekret wydał =
|data rozpoczęcia budowy = 1430
|data zakończenia budowy = 1447
|data konsekracji =
|data zamknięcia = 1988
|aktualne przeznaczenie =
|data zniszczenia =
|data odbudowy =
|data reaktywacji = 14 kwietnia 2021
|poprzednie wyznanie =
|fundator =
|zniszczona przez =
|plan świątyni =
|opis planu =
|styl = gotyk
|architekt =
|materiał budowlany = cegła
|liczba wiernych =
|powierzchnia =
|wysokość =
|długość =
|szerokość =
|liczba wież =
|wysokość wieży =
|liczba kopuł =
|średnica kopuły zew =
|wysokość kopuły zew =
|liczba ikonostasów =
|liczba ołtarzy =
|wezwania ołtarzy bocznych =
|liczba naw =
|szerokość nawy głównej =
|wysokość nawy głównej =
|szerokość nawy bocznej =
|wysokość nawy bocznej =
|szerokość transeptu =
|liczba głosów =
|liczba manuałów =
|typ dzwonnicy =
|nazwa dzwonu =
|kod mapy = Poznań
|współrzędne = 52°24′40.07″N 16°56′49.86″E
|commons = Kościół Najświętszej Marii Panny w Poznaniu
|www =
}}
Kościół Najświętszej Marii Panny (in summo) w Poznaniu – zabytkowy gotycki kościół na poznańskim Ostrowie Tumskim wraz z resztkami wczesnopiastowskiego palatium.
Historia kościoła
Według badań archeologicznych, kilka metrów na południe od prezbiterium obecnego kościoła znajdują się fundamenty rotundy pełniącej funkcję kaplicy; pewnym jest natomiast istnienie pod kościołem resztek palatium przypisywanego Mieszkowi I.
Choć w dokumentach kościół pod dzisiejszym wezwaniem pojawia się po raz pierwszy w 1247, w dzisiejszym kształcie powstał w latach 1430-1447 (niektóre źródła przesuwają te daty o rok później), a 2 lipca 1448 został konsekrowany przez biskupa Andrzeja z Bnina. Od tegoż dnia do 1 marca 1805 pełnił on funkcję kolegiaty – jego kapituła składała się z prałatury i pięciu kanonikatów, a następni biskupi dodawali kolejne urzędy.
Świątynia w toku dziejów była wielokrotnie remontowana, a na początku XIX wieku była w tak złym stanie, że planowano jej rozbiórkę; zapobiegła jednak temu gruntowna restauracja obiektu z lat 1859-1862.
W trakcie II wojny światowej kościół pełnił funkcję magazynu muzealiów. W latach 1954–1956 dokonano rekonstrukcji wnętrza pod kierownictwem Wacława Taranczewskiego. Zaprojektował on witraże i wzorowaną na gotyckiej nastawę ołtarzową w formie ołtarza szafiastego (poliptyku). Następnie w 1976 przeprowadzono remont elewacji z częściową wymianą i uzupełnieniem lica, kształtek w lizenach i w sterczynach szczytu.
W 1988 świątynia została zamknięta, prowadzono w niej prace budowlane przy wzmacnianiu filarów mające na celu poprawę statyki budowli. Wokół kościoła prowadzono także badania archeologiczne kierowane przez Hannę Kóčkę-Krenz. W latach 2017–2021 przy współpracy archidiecezji poznańskiej, miasta Poznania i Muzeum Archeologicznego dokonano gruntownej renowacji i konserwacji kościoła. Wykonano też ekspozycję palatium Mieszka I wraz z kaplicą Dobrawy. Świątynia została przywrócona do pełnienia funkcji sakralnych 14 kwietnia 2021 w narodowe Święto Chrztu Polski. Tego dnia abp Stanisław Gądecki, metropolita poznański, poświęcił ołtarz w kościele.
Opis
w nawie]]
Dzisiejszy kościół powstawał w kilku fazach. Korpus nawowy (zapewne krótszy niż pierwotnie planowano) wzniesiono ze środków poznańskiej kapituły w I poł. XV w. Pracami kierował Hanusz Prus z Poznania, który kontynuował szkołę Heinricha Brunsberga, natomiast Jan Lorek z Kościana dobudował szczyt zachodni, a Mikołaj z Poznania wraz z synem – sklepienia.
Całość budowli wykonano z czerwonej cegły przetykanej cegłą glazurowaną. Szczyt wypełniają biało otynkowane blendy, a wieńczy go sygnaturka oraz sterczyny z kwiatonami. Skarpy są włączone w ściany, a na zewnątrz sygnalizują je lizeny. Pomiędzy nimi znajdują się olbrzymie ostrołukowe okna, zaślepione od strony północnej.
Halowa konstrukcja podzielona jest na trzy nawy przekryte sklepieniem gwiaździstym z XV w. oraz zamknięte pięciobocznie prezbiterium i ambit ze sklepieniami żaglastymi z 1727. Wnętrze pokrywają polichromie namalowane w latach 1954–1955 przez Wacława Taranczewskiego. Wykonał on też poliptyk wzorowany na gotyckim, a rok później zaprojektował witraże.
Przed kościołem znajduje się kolumna z figurą Matki Boskiej Niepokalanej z 1886 roku.
Uwagi
Przypisy
Linki zewnętrzne
* [https://1.bp.blogspot.com/-1Ynxnt7XCnA/WWs-OziZhaI/AAAAAAAAFyQ/ggS2NvPEFI0tUVaqFZvqdhi64C1dUqUPwCLcBGAs/s1600/Kosciol_Najswietszej_Marii_Panny__400611_Fotopolska-Eu.jpg Wnętrze kościoła w latach 30. XX w.]
*
* [http://archpoznan.pl/upload/content/gallery/8315/022.jpg Wnętrze kościoła w 2021 roku]
* [https://polona.pl/sets?searchCategory=objectSets&page=0&size=24&sort=RELEVANCE&searchLike=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82%20Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej%20Maryi%20Panny%20(Pozna%C5%84)©right=false Archiwalne widoki kościoła] w bibliotece Polona
* Audycja , Ratajska Telewizja Kablowa
* Audycja , Ratajska Telewizja Kablowa
Kategoria:Architektura I Rzeczypospolitej (województwo poznańskie)
Najświętszej Marii Panny
Marii Panny w Poznaniu
Kategoria:Świątynie pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny
Kategoria:Architektura romańska w województwie wielkopolskim
Marii Panny
Kategoria:Ostrów Tumski (Poznań)
