Korona hełmowa Kazimierza III Wielkiego
Korona hełmowa Kazimierza III Wielkiego, znana również jako korona sandomierska, to unikatowy zabytek średniowiecznej sztuki rzemieślniczej w Polsce. Jest jedyną zachowaną w całości koroną podróżną w Polsce oraz jedną z trzech tego typu w Europie.
Wykonana ze stopu miedzi i srebra, korona jest ozdobiona imitacjami kamieni szlachetnych, takich jak szmaragdy i szafiry, oraz kryształami górskimi. Składa się z czterech fragmentów, z których każdy zwieńczony jest lilią. Korona pierwotnie była umieszczona na żelaznym hełmie, który obecnie jest znacznie zniszczony przez korozję.
Historia odkrycia
Insygnium zostało przypadkowo odkryte w kwietniu 1910 roku podczas prac na terenie Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Wkrótce po tym, w 1911 roku, ksiądz Paweł Kubicki potajemnie przewiózł je do Krakowa, gdzie trafiło do skarbca katedralnego na Wawelu. Znalezienie korony wywołało sensację archeologiczną i spory dotyczące jej autentyczności oraz znaczenia dla ruchu niepodległościowego w Polsce.
Badania i kontrowersje
Po I wojnie światowej, prof. Marian Morelowski przeprowadził badania, które potwierdziły, że korona mogła być wotum złożonym przez Kazimierza III Wielkiego do kolegiaty sandomierskiej. Nie udało się jednak ustalić, kto i dlaczego ukrył koronę, co sprawia, że jej historia pozostaje zagadką bez jednoznacznych odpowiedzi.
Obecny stan
Obecnie korona hełmowa znajduje się w Muzeum Katedralnym w Krakowie, a jej kopia została umieszczona w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu.
Literatura
- Jerzy Lileyko, Regalia Polskie, Warszawa 1987.
- Michał Rożek, Polskie koronacje i korony, Kraków 1987.
