Kontrasygnata w polskim systemie prawnym
Kontrasygnata, pochodząca z łaciny, oznacza wymóg podpisania dokumentu przez drugą osobę, co potwierdza jego ważność. W polskim systemie parlamentarno-gabinetowym najczęściej odnosi się do aktów urzędowych podpisywanych przez głowę państwa, które dodatkowo muszą być zatwierdzone przez premiera lub ministra danego resortu.
Wymogi dotyczące kontrasygnaty
Zgodnie z artykułem 144 ust. 2 Konstytucji RP, akty urzędowe Prezydenta wymagają podpisu Prezesa Rady Ministrów, który ponosi odpowiedzialność przed Sejmem. Wyjątkiem są prerogatywy Prezydenta, które obejmują:
- zarządzanie wyborami do Sejmu i Senatu,
- zwoływanie pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu,
- skracanie kadencji Sejmu w określonych przypadkach,
- inicjatywa ustawodawcza,
- zarządzanie referendum ogólnokrajowego,
- podpisywanie lub odmowa podpisania ustawy,
- zarządzanie ogłoszenia ustawy oraz umów międzynarodowych,
- zwrot orędzi do Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego,
- wnioski do Trybunału Konstytucyjnego oraz Najwyższej Izby Kontroli,
- desygnowanie i powoływanie Prezesa Rady Ministrów,
- przyjmowanie dymisji Rady Ministrów,
- wnioski o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu,
- odwoływanie ministra z wotum nieufności,
- zwoływanie Rady Gabinetowej,
- nadawanie orderów i odznaczeń,
- powoływanie sędziów oraz wyższych urzędników sądowych,
- wnioski do Sejmu o powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
- powoływanie członków Rady Polityki Pieniężnej oraz Rady Bezpieczeństwa Narodowego,
- powoływanie członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
- nadawanie statutu Kancelarii Prezydenta oraz powoływanie jej Szefa,
- wydawanie zarządzeń na podstawie art. 93,
- zrzeczenie się urzędu Prezydenta.
W dyskusjach dotyczących kontrasygnaty panuje spór wśród teoretyków prawa konstytucyjnego na temat skutków odmowy jej udzielenia, gdzie część z nich sugeruje, że powinno to prowadzić do dymisji rządu.
Podsumowanie
Kontrasygnata jest kluczowym elementem polskiego systemu prawnego, zapewniającym ważność aktów urzędowych Prezydenta, z wyjątkiem jego prerogatyw. System ten ma na celu utrzymanie równowagi władzy oraz zapewnienie odpowiedzialności rządu przed Sejmem.
