Konstytucja Weimarska
Konstytucja Weimarska, oficjalnie znana jako Konstytucja Rzeszy Niemieckiej, została uchwalona 11 sierpnia 1919 roku przez Zgromadzenie Narodowe. Zastąpiła wcześniejszą konstytucję z 1871 roku i ustanowiła Niemcy jako republikę, w której władza pochodziła od narodu.
Kraje Związkowe
Rzesza składała się z 18 krajów związkowych, które miały swoje sejmiki (Landtag) oraz rządy. Władze krajowe miały kompetencje w wielu sprawach, takich jak polityka finansowa czy zagraniczna. Ustawodawstwo centralne miało pierwszeństwo przed prawem krajowym.
- Anhalt
- Badenia
- Bawaria
- Brunszwik
- Brema
- Hamburg
- Hesja
- Lippe
- Lubeka
- Meklemburgia-Schwerin
- Meklemburgia-Strelitz
- Oldenburg
- Prusy
- Saksonia
- Schaumburg-Lippe
- Turyngia
- Waldeck
- Wirtembergia
Sejm Rzeszy
Reichstag składał się z posłów wybieranych w proporcji do ludności. Posiadał inicjatywę ustawodawczą i kontrolował rząd. Kadencja trwała 4 lata, a jego zwołanie mogło być żądane przez prezydenta lub 1/3 posłów.
Prezydent Rzeszy
Prezydent był wybierany na 7-letnią kadencję. Reprezentował państwo, zawierał traktaty oraz mianował kanclerza. Miał prawo łaski i mógł rozwiązać Reichstag w określonych warunkach. Jego decyzje wymagały kontrasygnaty kanclerza.
Rząd Rzeszy
Rząd składał się z kanclerza i ministrów, odpowiedzialnych przed parlamentem. Politykę rządu określał kanclerz.
Rada Rzeszy
Kraje związkowe były reprezentowane w Radzie Rzeszy, która nie miała prawa inicjatywy ustawodawczej, ale mogła składać projekty ustaw. Posiadała weto zawieszające, które mogło być odrzucone przez Reichstag.
Po roku 1933
Po przejęciu władzy przez NSDAP, konstytucja weimarska stała się martwą literą. Wprowadzono szereg aktów prawnych, które były sprzeczne z konstytucją. Dekret z 28 lutego 1933 roku zawiesił podstawowe prawa obywatelskie, a 23 marca 1933 roku przyjęto „Ustawę o pełnomocnictwach”, co dało Hitlerowi pełnię władzy.
Konstytucja Weimarska formalnie nie została uchylona, aż do utworzenia dwóch niemieckich państw w 1949 roku. Niektóre jej przepisy są nadal częścią Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec.
Bibliografia
- Michał Szczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa
- Krystyna Kamińska, Andrzej Gaca, Historie powszechna ustrojów państwowych
