Konrad Swinarski
Konrad Ksawery Swinarski (1929–1975) był wybitnym polskim reżyserem teatralnym, telewizyjnym, filmowym i operowym. Uznawany za jednego z najoryginalniejszych twórców w historii polskiego teatru, wywarł znaczący wpływ na wielu reżyserów, takich jak Jerzy Grzegorzewski, Krystian Lupa czy Krzysztof Warlikowski.
Życiorys
Urodził się 4 lipca 1929 roku w Warszawie. Jego ojcem był ppłk Karol Świnarski, a matką Irmgarda Liczbińska. Swinarski studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi oraz na Wydziale Reżyserii Dramatu w Warszawie. Ukończył studia w 1955 roku, a dyplom uzyskał w 1972. W trakcie studiów asystował Bohdanowi Korzeniewskiemu i Erwinowi Axerowi.
W 1954 roku zrealizował sztukę Bertolta Brechta Karabiny matki Carrar, a jego debiutem scenicznym była inscenizacja Żeglarz Jerzego Szaniawskiego w 1955 roku. W latach 1955–1957 przebywał w Berlinie, gdzie asystował Brechtowi w Berliner Ensemble.
Po powrocie do Polski reżyserował w teatrach warszawskich oraz w Gdańsku i za granicą. Otrzymał wiele nagród, w tym w 1960 roku nagrodę im. Leona Schillera oraz w 1966 roku Nagrodę im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego.
Katastrofa
19 sierpnia 1975 roku zginął w katastrofie lotniczej w Syrii, lecąc na festiwal sztuki do Szirazu. Po jego śmierci ustanowiono Nagrodę im. Konrada Swinarskiego, przyznawaną corocznie za wybitne osiągnięcia artystyczne w teatrze.
Najważniejsze inscenizacje
- Karabiny matki Carrar Bertolta Brechta (1954)
- Żeglarz Jerzego Szaniawskiego (1955)
- Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego (1965)
- Hamlet Williama Szekspira (1966)
- Wyzwolenie Stanisława Wyspiańskiego (1974)
Nagrody i odznaczenia
- 1969 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia
- 1973 – Nagroda Miasta Krakowa
- 1974 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1974 – Złoty Krzyż Zasługi
Konrad Swinarski pozostaje jedną z najważniejszych postaci w historii polskiego teatru, a jego twórczość nadal wpływa na współczesne inscenizacje i reżyserów.
