Komunitaryzm w filozofii polityki
Komunitaryzm, znany także jako komunitarianizm, to nurt współczesnej filozofii politycznej, który akcentuje znaczenie wspólnot w życiu społecznym. Powstał jako reakcja na proceduralny liberalizm Johna Rawlsa, przedstawiony w jego dziele „Teoria sprawiedliwości” oraz na kryzys kapitalizmu w drugiej połowie XX wieku.
W przeciwieństwie do liberalizmu, komunitaryzm postrzega jednostkę nie jako odrębne indywiduum, lecz jako element szerszej wspólnoty, takiej jak rodzina, sąsiedzi czy wspólnota religijna. Wartości moralne i normy są w tej koncepcji oceniane w kontekście tradycji i społecznych uwarunkowań, co czasami prowadzi do zarzutów o relatywizm.
Alternatywy wobec liberalizmu
Komunitaryzm jest traktowany na różne sposoby: jako alternatywa dla liberalizmu lub jako jego bliski nurt, spokrewniony z republikanizmem. W ramach tego nurtu można znaleźć myślicieli o poglądach zarówno prawicowych, jak i lewicowych.
Przedstawiciele komunitaryzmu
Komunitaryzm wykształcił się głównie w Stanach Zjednoczonych, ale zyskał również popularność w Europie. Jego główne założenia zostały zaprezentowane w manifeście „Komunitariańska Platforma Programowa. Społeczeństwo Responsywne: Prawa i Obowiązki”. Wśród najważniejszych przedstawicieli tego nurtu znajdują się:
- Amitai Etzioni
- Charles Taylor – „Źródła podmiotowości”
- Michael Walzer – „Sfery sprawiedliwości”
- Alasdair MacIntyre – „Dziedzictwo cnoty”
- Robert Putnam – „Samotna gra w kręgle”
- Robert Bellah – „Skłonności serca. Indywidualizm i zaangażowanie po amerykańsku”
- Michael Sandel – „Liberalizm a granice sprawiedliwości”
- Patrick Hunout – „The Erosion of the Social Link in the Economically Advanced Countries”
Podsumowanie
Komunitaryzm stanowi istotny głos w debacie o roli wspólnot w życiu jednostki i społeczeństwa. Wspierając wartości tradycyjne i kontekstualne podejście do moralności, podejmuje wyzwania stawiane przez liberalizm oraz współczesne problemy społeczne.
Literatura
- P. Skudrzyk, Amerykańska wspólnotowa filozofia polityczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2001
