Komuna Paryska
Komuna Paryska, trwająca od 18 marca do 28 maja 1871 roku, była rewolucyjnym zrywem mieszkańców Paryża. Uważana jest za ostatnią romantyczną rewolucję, a także za przykład dyktatury proletariatu. Powstała w wyniku niezadowolenia społecznego po klęsce Francji w wojnie prusko-francuskiej i proklamacji III Republiki.
Geneza
Klęska militarna w 1870 roku doprowadziła do upadku II Cesarstwa i powołania Rządu Obrony Narodowej. Pruska blokada Paryża oraz kapitulacja rządu na czoło wprowadziły nastroje rewolucyjne. W Paryżu istniało wiele klubów politycznych, które nawoływały do nowej rewolucji, sprzeciwiając się restauracji monarchii i nierównościom społecznym.
Wybuch Komuny
W nocy z 17 na 18 marca 1871 roku doszło do starcia między Gwardią Narodową a wojskami rządowymi. Po nieudanej próbie odebrania dział Gwardziści paryscy postanowili bronić miasta, a na Ratuszu wywieszono Czerwony Sztandar. W wyniku chaosu, nowe władze Komuny zaczęły się formować.
Działalność Komuny
Po wyborach w marcu 1871 roku, do władz Komuny weszli radykalni republikanie. Proklamowano autonomię Paryża oraz wprowadzono szereg reform społecznych, takich jak płaca minimalna, przejmowanie zakładów przez robotników, oraz edukacja świecka. Mimo wewnętrznych sporów, Komuna wprowadzała zmiany, które miały na celu poprawę sytuacji robotników.
Relacje z Kościołem
Komuna odrzuciła konkordat z 1801 roku, dążąc do laicyzacji państwa. W wyniku działań Komuny, Kościół stracił wpływy w edukacji, a wielu duchownych zostało aresztowanych.
Obrona miasta
Komuna, w obliczu ataku wojsk wersalskich, próbowała bronić Paryża, jednak brakowało odpowiedniej organizacji. Wersalczycy zdobyli kluczowe punkty strategiczne, a Komuna nie była w stanie skutecznie zareagować na ich ataki.
Krwawy Tydzień
21 maja 1871 roku, po zdradzie w Gwardii Narodowej, wersalczycy weszli do Paryża. Rozpoczęły się masowe represje, podczas których zginęło około 30 tysięcy ludzi, a wielu zostało rozstrzelanych bez sądu. Uczestnicy Komuny, w tym jej przywódcy, zostali zabici w walkach lub osądzeni po ich zakończeniu.
Skutki i inspiracje
Komuna Paryska wpłynęła na europejskie ruchy socjalistyczne, stając się symbolem walki o prawa robotników. Wprowadzone przez nią idee inspirowały anarchistów i marksistów, a także miały wpływ na dalsze reformy społeczne w Francji. Komuna stała się także inspiracją dla polskich emigrantów, wśród których walczyło wielu Polaków.
Represje
Po stłumieniu Komuny, rozpoczęła się fala represji. 30 tysięcy ludzi zginęło, a wielu zostało deportowanych. Działania rządu, pod wodzą Thiersa, były krytykowane za brutalność i nieludzkie traktowanie uczestników zrywu.
Podsumowanie
Komuna Paryska pozostaje ważnym wydarzeniem w historii Francji i Europy, będąc przykładem walki o prawa społeczne i demokratyczne. Jej dziedzictwo nadal inspiruje współczesne ruchy społeczne i polityczne.
