Wprowadzenie do komórek NK
Komórki NK (Natural Killer) to kluczowa grupa komórek układu odpornościowego, znana z naturalnej cytotoksyczności. Odpowiadają za wczesną reakcję immunologiczną, zarówno w odpowiedziach na zakażenia, jak i nowotwory. Ich cechy i funkcje przypominają limfocyty T, a w klasyfikacji z 2013 roku zaliczane są do nieswoistych komórek limfoidalnych.
Powstawanie komórek NK
Komórki NK rozwijają się z komórek macierzystych krwiotworzenia w szpiku kostnym. Proces ten obejmuje różne czynniki transkrypcyjne (np. NFIL3, TOX1) oraz interleukinę IL-15. Dojrzałe komórki NK są definiowane przez ekspresję CD122 i brak CD34 oraz CD127. Wyróżniamy dwie subpopulacje: CD56dim (cytotoksyczne) i CD56bright, które różnią się funkcjami i aktywnością cytotoksyczną.
Funkcje i działanie komórek NK
Główne funkcje komórek NK obejmują:
- Udział w wczesnych fazach odpowiedzi nieswoistej.
- Nadzór immunologiczny i eliminacja uszkodzonych lub zakażonych komórek.
Komórki NK niszczą nieprawidłowe komórki poprzez wydzielanie cytokin oraz litycznych ziaren, które zawierają białka, takie jak perforyna i granzymy. Działanie to może prowadzić do apoptozy docelowych komórek. Komórki NK stają się aktywne w przypadku braku białek MHC klasy I, co jest typowe w zakażeniach wirusowych oraz w nowotworach.
Regulacja aktywności komórek NK
Aby zapobiec nadmiernej aktywności, mechanizmy regulacyjne kontrolują zarówno aktywację, jak i hamowanie komórek NK. Po aktywacji komórki te wydzielają cytokiny, takie jak interferon-γ, które mogą modulować dalsze odpowiedzi immunologiczne. Reagują silnie na cytokiny IL-2, IL-4 oraz IFN-α, natomiast hamująco działają prostaglandyna E2 i TGF-β.
Podsumowanie
Komórki NK odgrywają kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej, eliminując nieprawidłowe komórki i regulując inne elementy układu odpornościowego. Ich rozwój i funkcja są precyzyjnie kontrolowane, co zapewnia równowagę w odpowiedzi immunologicznej organizmu.
