Kolimator
Kolimator to przyrząd, który przekształca padające światło lub strumień cząstek w równoległą wiązkę. Może on działać na strumieniach rozbieżnych, zbieżnych lub o nieustalonej zbieżności. Kolimator często jest elementem większych układów optycznych.
W optyce
W kolimatorze optycznym kluczowym elementem jest soczewka wypukła lub zwierciadło wklęsłe. Najprostszy typ kolimatora składa się z soczewki oraz przysłony umieszczonej w jej ognisku, co pozwala na uzyskanie równoległej wiązki światła. Kolimatory są wykorzystywane w różnych układach optycznych, takich jak oświetlacze mikroskopowe. Jednym z ich zastosowań jest symulator celu w nieskończoności, co eliminuje błąd paralaksy i umożliwia precyzyjne pomiary w geodezji.
W fizyce jądrowej
W fizyce jądrowej kolimacja wiązki promieniowania polega na użyciu przesłon, które wydzielają promieniowanie o określonym kierunku. Kolimator może mieć formę pojedynczego kanału lub wielu równoległych kanalików, a także kolimatorów wielostopniowych. W zależności od potrzeb, kolimatory mogą produkować wiązki równoległe, rozbieżne lub zbieżne.
Skolimowanie wiązki jest kluczowe zarówno w badaniach, jak i w dziedzinie bezpieczeństwa. W medycynie nuklearnej, na przykład w radioterapii, stosuje się kolimatory wielolistkowe. Umożliwiają one niezależne przesuwanie cienkich płytek pochłaniających promieniowanie, co pozwala na dopasowanie kształtu wiązki do obszaru naświetlanego. Płytki te są zazwyczaj wykonane z materiałów o wysokiej liczbie atomowej, takich jak wolfram.
Stopień kolimacji wiązki
Kolimacja nigdy nie jest doskonała, a jej miarą jest kąt rozbieżności wiązki, wyrażany w miliradianach (mrad). W przypadku asymetrycznej wiązki, stopień kolimacji określa się w mrad×mrad w dwóch prostopadłych kierunkach.
