Kmitowie – Ród Magnacki
Kmitowie to ród magnacki herbu Szreniawa, którego historia sięga I połowy XIV wieku. Posiadali zamek w Nowym Wiśniczu, który był w ich rękach do 1533 roku, oraz zamek w Mokrsku Górnym w XVI wieku.
Rozwój i Posiadłości
Na koniec XIV wieku Kmitowie uzyskali nadania ziemskie na Pogórzu Przemyskim i w Bieszczadach. Wybierając zamek Sobień jako swoją siedzibę, po jego zniszczeniu przez wojska węgierskie przenieśli się do zamku w Lesku. W ciągu XV wieku ród lokował nowe wsie wzdłuż Sanu i jego dopływów, a na początku XV wieku już posiadali m.in. Solinę i Rajskie. W połowie XV wieku do ich majątku należały Tworylne, Stuposiany oraz Zagórz, a do końca XVI wieku ród był właścicielem około 60 wsi bieszczadzkich, w tym Wetliny, Berehów Górnych, Ustrzyk Górnych oraz Sianek.
Wymarcie Głównej Linii Rodu
Główna linia rodu Kmitów wymarła w XVI wieku, co zakończyło pewien etap w ich historii.
Wybitni Przedstawiciele Rodu Kmitów
- Jan Kmita (zm. 1376) – starosta krakowski
- Piotr Kmita (zm. 1409) – wojewoda krakowski
- Piotr Lunak Kmita (zm. 1430) – mąż Zofii Rzeszowskiej
- Klemens Kmita (1421) – starosta sanocki
- Zofia Kmitowa (Rzeszowska) (1430–1448) – żona Piotra Lunaka Kmity
- Jan Kmita (zm. 1450) – prowincjał franciszkanów
- Jan Kmita (zm. 1458/1460) – kasztelan lwowski
- Dobiesław Kmita (zm. 1478) – wojewoda sandomierski
- Andrzej Kmita (zm. 1494) – starosta bełski i biecki
- Piotr Kmita (1442–1505) – wojewoda krakowski, marszałek koronny
- Stanisław Kmita (ok. 1450–1511) – wojewoda ruski
- Piotr Kmita Sobieński (1477–1553) – wojewoda krakowski
- Barbara Kmita (zm. 1580) – żona Piotra Kmity
- Walenty Kmita (1574) – burgrabia arcis Cracoviensis
- Jan Kmita (1517–1588) – pisarz ziemski krakowski
- Jan Achacy Kmita (zm. ok. 1628) – poeta
Podsumowanie
Ród Kmitów, mimo wymarcia głównej linii, pozostawił znaczący ślad w historii Polski, a jego przedstawiciele piastowali liczne ważne urzędowe funkcje.
