Kibuc – definicja i znaczenie
Kibuc (hebr. קִבּוּץ) to spółdzielcze gospodarstwo rolne w Izraelu, gdzie ziemia i środki produkcji są wspólną własnością. Kibuce odegrały kluczową rolę w tworzeniu państwa Izrael oraz w gospodarce narodowej, łącząc elementy syjonizmu z socjalizmem. Mieszkańcy kibucu mają równe prawa i obowiązki, a decyzje dotyczące życia wspólnoty podejmowane są na walnych zebraniach.
Historia kibuców
Pierwszy kibuc, Deganja, został założony w 1910 roku w Galilei. W 1949 roku powstał znany kibuc im. Bojowników Getta, założony przez ocalałych z powstania warszawskiego. Kibuce były również zakładane poza Izraelem, w tym Grochów w Warszawie, który działał od 1919 roku.
Współczesność kibuców
Do 1990 roku liczba kibuców wzrosła do 270, zamieszkiwanych przez około 125 tysięcy ludzi. Po tym czasie ich liczba zaczęła spadać, a wiele kibuców rozszerzyło swoją działalność o przemysł. Dzisiaj w kibucach mieszka mniej ludzi, ale ich rola w gospodarce Izraela pozostaje istotna.
Kibuce jako eksperyment społeczny
Kibuce były próbą realizacji utopijnych idei, w tym egalitaryzmu i feminizmu. Wspólna własność, brak tradycyjnych ról płciowych oraz wspólne wychowanie dzieci miały na celu stworzenie równości w społeczności. Jednak z biegiem czasu, mimo początkowych założeń, nastąpił powrót do tradycyjnych ról płciowych. W 1975 roku tylko 12% kobiet pracowało, a mężczyźni dominowali w rolach rolniczych i przemysłowych.
Zmiany w rolach płciowych
- W pierwszym pokoleniu 68% kobiet uważało macierzyństwo za ważniejsze niż praca.
- W drugim pokoleniu ten odsetek wzrósł do 88%.
- Obserwacje z 1951 roku wykazały różnice w zabawach dzieci: chłopcy preferowali zabawy związane z ruchem, a dziewczynki zabawy werbalne.
Te zmiany w podejściu do ról płciowych w kibucach są przypisywane młodszym pokoleniom, które nie podzielały ideologicznych przekonań ich założycieli.
