Kazanie Skargi – Obraz Jana Matejki
Kazanie Skargi to olejny obraz namalowany przez Jana Matejkę w latach 1862–1864. Obecnie znajduje się w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie, gdzie trafił jako dar hr. Jana Tomasza Zamoyskiego. Po II wojnie światowej był depozytem w Muzeum Narodowym w Warszawie, a w 2021 roku został zwrócony do Zamku.
Opis Obrazu
Na obrazie przedstawiono scenę z katedry wawelskiej, gdzie Piotr Skarga wygłasza kazanie. Król Zygmunt III i dostojnicy kościoła oraz państwa tworzą zgromadzenie, które reaguje na kaznodzieję na różne sposoby: od zasłuchania do lekceważenia. Skarga wyraźnie wyróżnia się na obrazie, stojąc na podwyższeniu z rękami uniesionymi w geście kazania, otoczony jasnym światłem.
W centrum obrazu leży rękawica, symbolizująca wyzwanie rzucone magnaterii. Wśród postaci na obrazie znajdują się m.in. Janusz Radziwiłł, Mikołaj Zebrzydowski oraz Jan Zamoyski. Matejko zadbał o autentyczność strojów i rekwizytów z XVII wieku, co wzmacnia historyczny kontekst przedstawienia.
Dzieje Obrazu w Czasie II Wojny Światowej
Obraz został po raz pierwszy zaprezentowany w 1864 roku w Krakowie, a następnie zdobył uznanie na międzynarodowej wystawie w Paryżu, gdzie otrzymał złoty medal. W wyniku II wojny światowej, w 1939 roku, obraz został zabezpieczony i przewieziony do Muzeum Lubelskiego. Po bombardowaniu, aby go uratować, został zakopany w cementowym sarkofagu.
Odkopano go 17 października 1944 roku, jednak długi pobyt w ziemi spowodował liczne uszkodzenia. Obraz przeszedł konserwację w pracowni Naczelnej Dyrekcji Muzeów, co zajęło około pięciu lat.
Matejko, poprzez swoje dzieło, nie tylko ukazuje ważne wydarzenie historyczne, ale również wyraża swoje ambicje artystyczne i społeczne, co czyni „Kazanie Skargi” jednym z kluczowych dzieł polskiego malarstwa.
