Kauczuk syntetyczny
Kauczuk syntetyczny to ogólna nazwa dla kauczuków produkowanych w wyniku sztucznej syntezy chemicznej. Jest kluczowym składnikiem sztucznej gumy oraz znajduje zastosowanie w elastycznych żelach, piankach, tkaninach, linach i wielu innych produktach. W 1963 roku globalna produkcja kauczuku syntetycznego po raz pierwszy przewyższyła produkcję kauczuku naturalnego.
Historia syntezy w Polsce
W 1935 roku inżynier Wacław Szukiewicz z Chemicznego Instytutu Badawczego przeprowadził udaną syntezę sztucznego kauczuku, znanego jako KER, który w 1937 roku zaczął być produkowany na skalę półprzemysłową. W 1938 roku uruchomiono Zakłady Chemiczne „Dębica”, a także rozpoczęto unikalną produkcję kauczuku syntetycznego z alkoholu w Kutnie. Dr inż. Mieczysław Rotstein, współwłaściciel kutnowskiej firmy, kontynuował badania w USA po przeniesieniu przez wywiad brytyjski.
Podział kauczuków syntetycznych
Kauczuki syntetyczne dzielą się na różne rodzaje, w tym:
- Kauczuki dienowe:
- Polibutadien – podstawowy składnik gumy BuNa.
- Poliizopren – droższy, ale o lepszych właściwościach, zbliżonych do kauczuku naturalnego.
- Kopolimery poli(butadien-co-styren) – stosowane w gumach styrenowych.
- Polichloropren – wykorzystywany m.in. w produkcji pianek dla nurków.
- Kopolimer akrylonitrylo-butadienowy – kauczuk nitrylowy, odporny na oleje i benzynę.
- Kauczuki inne:
- Poliuretany – stosowane w elastycznych piankach meblarskich, samochodowych i obuwniczych.
- Poliestry – elastyczne, używane zamiennie z poliuretanami.
- Poliamidy elastyczne.
- Kauczuki silikonowe – wykorzystywane w medycynie i przemyśle elektronicznym.
Formy wulkanizacji
Kauczuki syntetyczne można podzielić na:
- Wulkanizowane na gorąco (HTV): przekształcane w gumę w wysokiej temperaturze, stosowane do produkcji gumy wielkotonażowej.
- Wulkanizowane na zimno (RTV): mieszane z środkiem sieciującym w warunkach niemal domowych.
- Formowane przez reaktywny wtrysk (RIM): mieszanka prepolimerów, gdzie wulkanizacja i polimeryzacja zachodzą w formie, co umożliwia produkcję złożonych kształtek, szczególnie w przemyśle motoryzacyjnym.
