Kątoząb syberyjski
Kątoząb syberyjski, znany również jako traszka syberyjska lub salamandra syberyjska (Salamandrella keyserlingii), to gatunek płaza ogoniastego z rodziny kątozębnych (Hynobiidae). Osiąga długość do 16 cm i występuje w szerokim zasięgu geograficznym, obejmującym Rosję, Kazachstan, Mongolię, północne Chiny, północno-wschodnią Koreę Północną oraz Hokkaido w Japonii.
Opis morfologiczny
Kątoząb syberyjski ma gładką skórę, 11–14 bruzd międzyżebrowych oraz 4 palce w tylnej kończynie. Ogon jest lekko bocznie spłaszczony, a jego długość odpowiada długości ciała. Ubarwienie grzbietowe jest różnorodne, od brązowego po oliwkowe, z błyszczącą wstęgą biegnącą wzdłuż grzbietu. Brzuch jest srebrzystoszary z małymi ciemnymi plamkami.
Dymorfizm płciowy
Samce różnią się od samic większą masą ciała, szerszą głową oraz ciemniejszą barwą. W okresie godowym pojawiają się także różnice w ubarwieniu podgardzieli.
Biologia i ekologia
Siedlisko
Kątoząb syberyjski zasiedla tundrę, tajgę, lasostep i step. Preferuje lasy iglaste, mieszane i liściaste, a jego zasięg pionowy sięga do 2250 m n.p.m.
Odporność
Gatunek ten wykazuje wyjątkową odporność na niskie temperatury, potrafi przetrwać w stanie hibernacji przy -35°C i niższych, dzięki produkcji krioprotektantu glicerolu.
Rozród
Pora godowa przypada na okres od połowy kwietnia do połowy czerwca. Kątoząb syberyjski rozmnaża się w płytkich zbiornikach wodnych, gdzie samce wykonują charakterystyczne „toki” w celu przyciągnięcia samic. Zapłodnienie jest zewnętrzne, a skrzek przyklejany jest do roślinności wodnej.
Pokarm i wrogowie
Larwy żywią się organizmami dennymi, a dorosłe osobniki polują na wszelkie lądowe bezkręgowce. Gatunek ten ma wiele naturalnych wrogów, jednak jego gruczoły jadowe czynią go mniej atrakcyjnym dla drapieżników. Często występuje kanibalizm.
Zagrożenia i ochrona
Na większości swojego zasięgu kątoząb syberyjski jest pospolity, ale w niektórych regionach, takich jak Europa i Japonia, jest chroniony. W obwodzie niżegorodzkim oraz Japonii buduje się sztuczne zbiorniki rozrodcze dla tego gatunku.
Pochodzenie i zmienność
Kątoząb syberyjski jest gatunkiem monotypowym z wiekiem szacowanym na 490 tys. lat. Wykazuje pewne cechy zmienności osobniczej, jednak nie kwalifikuje się do wyróżnienia podgatunków.
