Karonada – Krótkolufowe Działo Okrętowe
Karonada to rodzaj dawnego działa okrętowego, które było używane od końca lat 70. XVIII wieku do połowy XIX wieku. Były to krótkolufowe działa o dużym kalibrze, strzelające ciężkimi pociskami na stosunkowo krótkie odległości.
Pochodzenie i Budowa
Karonady zostały po raz pierwszy skonstruowane w 1778 roku w odlewni Carron Ironworks w Falkirk, Szkocja. Ich kalibry wynosiły zazwyczaj od 18 do 32 funtów, a niektóre modele miały nawet 42 lub 68 funtów. Charakteryzowały się cieńszymi ściankami lufy w porównaniu do wcześniejszych dział, co pozwalało na zmniejszenie ich masy, a tym samym umożliwiało użycie ich na lżejszych okrętach.
Właściwości i Zastosowanie
- Skuteczny zasięg: około 300-400 m.
- Duża siła rażenia, lecz ograniczony zasięg w porównaniu z długolufowymi działami.
- Znacznie niższy koszt produkcji (dwu- lub trzykrotnie tańsze od długolufowych dział).
Karonady stosowano przede wszystkim na statkach handlowych i korsarskich, głównie do obrony przed abordażem. W 1779 roku zostały zaadaptowane przez Royal Navy, gdzie używano ich na okrętach liniowych i fregatach jako broń pomocniczą. Dzięki niewielkiej masie mogły być montowane na mniejszych jednostkach, co zwiększało ich siłę ognia.
Zmiany Taktyczne
Użycie karonad wpłynęło na zmianę taktyki morskiej, zmniejszając odległość, z jakiej toczono walki. Karonady były najczęściej mocowane na specjalnych łożach drewnianych, co umożliwiało regulację kąta strzału.
Wykorzystanie Ammunicy
Pierwotnie zakładano, że karonady będą strzelać kartaczami i granatami. Jednak w praktyce granaty nie były powszechnie stosowane przez Royal Navy z uwagi na ryzyko dla własnych okrętów. Użycie granatów w karonadach wprowadzono dopiero w latach 40. XIX wieku.
Podsumowanie
Karonady odegrały znaczącą rolę w historii uzbrojenia morskiego, wprowadzając nową jakość w zakresie siły ognia na krótkich dystansach, co miało istotny wpływ na rozwój taktyki morskiej.
