Kara śmierci w Stanach Zjednoczonych
Kara śmierci w USA została wprowadzona w 1776 roku, a jej stosowanie trwało do 1972 roku, kiedy to Sąd Najwyższy w sprawie Furman v. Georgia uznał, że jej orzekanie w wielu stanach jest arbitralne i narusza konstytucję. Po pewnych reformach w 1976 roku Sąd uznał legalność kary śmierci, co pozwoliło na wznowienie egzekucji. Obecnie USA są jednym z krajów z najwyższą liczbą egzekucji, po Chinach, Iranie, Arabii Saudyjskiej i Wietnamie.
Egzekucje w USA
W latach 2019-2023 w USA przeprowadzono następujące egzekucje:
- 2019: 22 egzekucje
- 2020: 17 egzekucji
- 2021: 11 egzekucji
- 2022: 18 egzekucji
- 2023: 24 egzekucje
Przestępstwa zagrożone karą śmierci
Kara śmierci była stosowana nie tylko za morderstwo, ale i za inne przestępstwa, takie jak czarownictwo, sodomia, czy dezercja. Do 2005 roku USA były jedynym demokratycznym krajem, który stosował karę śmierci wobec dzieci, co wywołało kontrowersje.
Metody egzekucji
Główne metody egzekucji to:
- Powieszenie
- Krzesło elektryczne
- Komora gazowa
- Zastrzyk trucizny
Obecnie najczęściej stosowaną metodą jest zastrzyk trucizny, który zastąpił krzesło elektryczne w wielu stanach.
Abolicje i moratoria
Wielu stanów znosiło karę śmierci, a w niektórych wprowadzono moratoria. Przykłady to:
- Michigan – pierwszy stan, który zniósł karę śmierci w latach 40. XIX wieku
- Nowy Meksyk – kara została zniesiona w 2009 roku
- New Jersey – zniesienie w 2007 roku
Kontrowersje i argumenty
Przeciwnicy kary śmierci wskazują na:
- Wysoki odsetek błędnych skazań
- Niewystarczające procedury sądowe
- Brak odstraszającego efektu kary śmierci na przestępczość
Zwolennicy argumentują, że kara śmierci jest potrzebna dla sprawiedliwości i odstraszenia przestępców. W debacie pojawiają się również kwestie związane z jej stosowaniem wobec osób umysłowo chorych czy dzieci.
Ułaskawienia
Procedury ułaskawień różnią się w poszczególnych stanach. Gubernatorzy w niektórych stanach mają wyłączne prawo do ułaskawienia, w innych potrzebna jest pozytywna rekomendacja rady ds. ułaskawień.
Stąd wynika złożoność i kontrowersyjność kwestii kary śmierci w Stanach Zjednoczonych, która pozostaje tematem intensywnej debaty społecznej i prawnej.
