Kara ograniczenia wolności
Kara ograniczenia wolności jest formą kary pracy na cele społecznie użyteczne, mającą na celu kształtowanie społecznie pożądanych postaw skazanych, w szczególności poczucia odpowiedzialności i przestrzegania prawa (art. 53 § 1 k.k.w.). Jest to nieizolacyjna alternatywa dla krótkoterminowego pozbawienia wolności, stosowana w przypadku drobnych przestępstw.
Wprowadzenie kary ograniczenia wolności do polskiego Kodeksu karnego w 1997 roku miało na celu uniknięcie demoralizacji skazanych poprzez przebywanie w zakładzie karnym. Kara ta jest wymierzana na okres od miesiąca do dwóch lat, z maksymalnym wymiarem kary nieprzekraczającym dwóch lat w przypadku obostrzenia (art. 86 § 1 k.k.).
Warunki odbywania kary
W czasie odbywania kary skazany musi:
- uzyskać zgodę sądu na zmianę miejsca stałego pobytu;
- wykonywać pracę wskazaną przez sąd, która jest nieodpłatna i kontrolowana;
- przestrzegać ustalonych zasad zachowania w miejscu pracy.
Praca ta jest wykonywana w instytucjach społecznych, organizacjach charytatywnych lub na rzecz lokalnej społeczności, a jej wymiar wynosi od 20 do 40 godzin miesięcznie (art. 35 § 1 k.k.). W przypadku zatrudnionych skazanych istnieje możliwość potrącania 10-25% wynagrodzenia na rzecz Skarbu Państwa lub celów społecznych (art. 35 § 2 k.k.).
Obowiązki skazanych
Skazany ma obowiązek:
- udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary (art. 34 k.k.);
- stawić się na wezwanie sądu lub kuratora sądowego w celu kontroli wykonania kary (art. 60 k.k.w.).
Sąd może również orzec dodatkowe obowiązki w ramach kary (art. 34 § 3 k.k.). W przeszłości, do 7 czerwca 2010 r., sąd miał możliwość oddania skazanych pod dozór kuratorski, co po nowelizacji przepisów zostało uchylone.
Wykonanie kary
Wykonanie kary ograniczenia wolności reguluje Kodeks karny wykonawczy (art. 53-66). Kara ta ma na celu nie tylko wymierzenie sprawiedliwości, ale także resocjalizację skazanych poprzez aktywne uczestnictwo w pracy na rzecz społeczeństwa. Nadzór nad jej wykonaniem sprawuje kurator sądowy, a wszelkie istotne decyzje podejmuje sąd rejonowy.
Kara ograniczenia wolności została uregulowana już w 1969 roku w Kodeksie karnym i podlegała różnym zmianom, jednak jej podstawowe założenia pozostają niezmienne do dziś.
