Kapitan – Definicja i Stopień
Termin „kapitan” wywodzi się z łacińskiego capitaneus oznaczającego „zwierzchnik”. W kontekście wojskowym, jest to stopień oficerski, który w polskim systemie wojskowym znajduje się pomiędzy porucznikiem a majorem. Kapitan pełni kluczowe funkcje, takie jak dowódca kompanii, oficer sekcji sztabu pułku lub brygady.
Rola i Odpowiedniki
W różnych dziedzinach kapitan pełni różnorodne role:
- Dowódca jednostki pływającej w Marynarce Handlowej – kapitan żeglugi wielkiej.
- Zarządca portu – kapitan portu.
- Dowódca załogi statku powietrznego.
- Oficer Państwowej Straży Pożarnej.
- Stopień policyjny w niektórych krajach.
- Stopień służbowy w Służbie Więziennej.
- Nadkomisarz celny w Służbie Celno-Skarbowej.
Historia
Stopień kapitana po raz pierwszy pojawił się w XIV wieku we Francji jako dowódca rycerstwa. W Polsce, w XVI wieku, kapitan pełnił funkcję dowódcy rot piechoty. W XVII i XVIII wieku kapitan był odpowiedzialny za dowodzenie kompanią piechoty lub szwadronem jazdy. W okresie międzywojennym (1918-1939) kapitan był uznawany za stopień oficera starszego.
Oznaczenia Stopnia
Oznaczenia stopnia kapitana w Wojsku Polskim różnią się w zależności od rodzaju nakrycia głowy:
- Czapka garnizonowa: wąski galon na łuku daszka oraz cztery gwiazdki na otoku.
- Beret i furażerka: jedna belka i cztery gwiazdki.
- Naramienniki: cztery gwiazdki bez belki.
W przeszłości, w Wojsku Polskim II Rzeczypospolitej oraz Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, stopień ten był opisywany trzema gwiazdkami.
Przepisy ubiorcze z 1972 roku oraz wcześniejsze regulacje z lat 1919 i Księstwa Warszawskiego określały szczegółowe wzory oznaczeń i ich umiejscowienie na mundurze, co odzwierciedlało hierarchię i tradycje wojskowe.
