Kapitał społeczny

Kapitał społeczny

Kapitał społeczny to termin z obszaru ekonomii i socjologii, który odnosi się do wartości wynikającej z wzajemnych relacji społecznych oraz zaufania jednostek. Wysoki poziom kapitału społecznego jest związany z większą produktywnością gospodarki. Pojęcie to zostało wprowadzone do literatury socjologicznej w latach 70. XX wieku przez Pierre’a Bourdieu, a następnie rozwinięte przez Jamesa Colemana. W literaturze wyróżnia się różne rodzaje kapitału: ludzki, społeczny i kulturowy.

Podejście Colemana i Putnama

Robert Putnam, kontynuator szkoły Colemana, spopularyzował termin kapitału społecznego w swoich pracach, takich jak „Demokracja w działaniu” oraz „Samotna gra w kręgle”. Zgodnie z jego definicją, kapitał społeczny odnosi się do zaufania, norm i powiązań, które sprzyjają efektywności społecznej. Przykład wspólnoty rolników ilustruje, jak kapitał społeczny ułatwia współpracę i zwiększa efektywność działań.

Francis Fukuyama rozwija tę koncepcję, definiując kapitał społeczny jako umiejętność współpracy w grupach dla realizacji wspólnych interesów. Kapitał społeczny jest kluczowym elementem społeczeństwa obywatelskiego, a jego wartość jest porównywana do kapitału fizycznego i ludzkiego.

Podejście Bourdieu

Pierre Bourdieu definiuje kapitał społeczny jako zbiór zasobów związanych z posiadaniem sieci związków opartych na wzajemnym uznaniu. W odróżnieniu od Colemana i Putnama, Bourdieu podkreśla, że kapitał społeczny nie jest wartością samą w sobie, a jego znaczenie zależy od innych form kapitału i władzy. Jego definicja skupia się na jednostkach i ich relacjach, a nie na całej społeczności.

• Kapitał społeczny nie jest jednoznacznie pozytywny.
• Może być wykorzystywany w sposób niekorzystny dla innych.
• Umożliwia analizę nierówności społecznych.

Typy kapitału społecznego

Putnam rozróżnia kapitał społeczny wiążący (bonding) i pomostowy (bridging). Kapitał wiążący dotyczy więzi wewnątrz grupy, natomiast pomostowy łączy różne społeczności. Zbyt silne więzi mogą prowadzić do negatywnych skutków, takich jak wykluczenie osób spoza grupy.

Kapitał społeczny, w przeciwieństwie do kapitału finansowego, ma tendencję do zwiększania się w miarę użytkowania. Istnieją także inne kryteria klasyfikacji kapitału społecznego, takie jak poziom analizy socjologicznej, rodzaj dobra ekonomicznego oraz charakter efektów zewnętrznych.