Kanon ciała ludzkiego według Leonarda da Vinci
Kanon w sztuce to zbiór wzorców i reguł dotyczących przedstawiania ludzkiej postaci oraz innych form artystycznych. Pojęcie to łączy się z proporcjami, które odzwierciedlają estetyczne poglądy danej epoki. Przykładem jest kanon architektoniczny, który podkreśla matematyczne relacje w kompozycji.
Kanon w sztuce starożytnej
Najstarszym i najtrwalszym kanonem jest kanon sztuki starożytnego Egiptu, który miał znaczenie religijne i polityczne. W Egipcie sposób obrazowania człowieka zależał od hierarchii społecznej, a zasady te regulowały malarstwo, rzeźbę i płaskorzeźbę. Kanon egipski ewoluował przez trzy tysiące lat, zachowując podstawowe zasady proporcji.
- Rzeźba figuratywna opierała się na systemie modularnym z siatką kwadratów.
- Postać stojąca dzielona była na 19 części, a siedząca na 15.
Kanon grecki
Kanon grecki skupiał się na idealnych proporcjach. Najważniejsze z nich to:
- Kanon Polikleta: wysokość człowieka wynosi 8 modułów, z głową jako 1/8 całości.
- Kanon Lizypa: wysokość człowieka wynosi 9 modułów, a głowa to 1/9 całości.
Kanon w starożytnym Rzymie
Witruwiusz wprowadził kanon, według którego wysokość człowieka to 10 modułów, gdzie moduł to wysokość głowy od brody do nasady włosów. Te zasady były później wykorzystywane przez artystów renesansu.
Kanon nowożytny
W nowożytnej sztuce wyróżniają się następujące kanony:
- Kanon Leonarda da Vinci: oparty na studium ludzkiego ciała, w którym sylwetka wpisana jest w kwadrat i koło, z pępkiem jako środkiem.
- Albrecht Dürer: badał proporcje ciała kobiety.
- Le Corbusier: zastosował „zasadę złotego podziału” do wymiarów człowieka z podniesioną ręką.
Różnice między kanonem a stylem
Kanon różni się od stylu w sztuce, ponieważ styl nie podlega ścisłym regułom i odnosi się do różnych form ekspresji artystycznej, w tym literatury i muzyki, charakterystycznych dla danej epoki.
