Kałkan – Lekka Tarcza Wojskowa
Kałkan (tureckie Kalkan) to okrągła, wypukła tarcza, używana przez żołnierzy w różnych regionach, takich jak Persja, Indie, Turcja oraz w krajach arabskich, Chinach, Mongolii, Polsce i na Węgrzech.
Historia
Kałkan znany jest od VI wieku p.n.e., co udokumentowane jest na perskich reliefach w Persepolis. W XVII wieku tarcze te, głównie zdobyte od Turków, zaczęły trafiać do armii Rzeczypospolitej, zwłaszcza do formacji pancernych. Z rozwojem jazdy średniej, kałkany zaczęto importować z Turcji, a ich produkcją zajmowali się polscy Ormianie w południowo-wschodnich terenach Rzeczypospolitej.
Budowa
Kałkan produkowano z prętów rotangu, wikliny lub figowca, które formowano w spiralny zwój z metalowym umbem w centrum. Pręty łączono ze sobą w różny sposób, a oplot wykonywano z nici jedwabnych, bawełnianych, lnianych lub wełnianych. Wewnętrzna część tarczy była wyłożona płótnem z poduszką dla wygody. Dodatkowo, stosowano skórzane pokrowce i miedziane osłony chroniące konstrukcję. Średnica kałkana wynosiła zazwyczaj 50–60 cm.
Zastosowanie
Ze względu na niewielką wagę, kałkan był używany głównie przez lekką i średnią jazdę. Stanowił efektywne zabezpieczenie przed strzałami, które nie przebijały gęstej struktury tarczy. Umożliwiał żołnierzom jednoczesne trzymanie wodzy i posługiwanie się bronią, co zwiększało ich efektywność w trakcie walki.
Bibliografia
- PWN Leksykon: Wojsko, wojna, broń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Kategoria
- Tarcze
- Wojsko I Rzeczypospolitej
