, Katowice
|gatunek = alternatywny hip-hop, hip-hop eksperymentalny, boom bap, hardcore psychorap, psychodelia, horrorcore, hip-hop, świadomy hip-hop
|aktywność = 1991–2003, od 2013
|wydawnictwo = S.P. Records, Mystic Production
|powiązania = Wzgórze Ya-Pa 3, Paktofonika
|skład = Michał „Joka” Marten
Marcin „Abradab” Marten
|byli członkowie = Piotr „Magik” Łuszcz (zmarły)
Sebastian „DJ Feel-X” Filiks
Rafał „Jajonasz” Łukaszczyk
Rafał „Gano” Wywioł
|współpracownicy = 3xKlan:
Sebastian „Rahim” Salbert
Mateusz „Matho Radamez” Rajda
Arkadiusz „Bak” Juńczyk
Sebastian „DJ Bambus” Michalski
„Mephiston”
Sławomir Pietrzak
Baku Baku Skład:
Piotr „Gutek” Gutkowski
Maciej „WSZ” Gnatowski
Bartosz „DJ Bart” Jabłoński
Tomasz „CNE” Kleyff
|instrumentarium = sampler, syntezator, gramofon, gitara basowa, gitara, sekwencer, kontrabas, drumla, automat perkusyjny
|commons = Category:Kaliber 44
|wikicytaty = Kaliber 44
|www = https://www.facebook.com/sprecords.kaliber44/
}}
Kaliber 44 – polski zespół wykonujący szeroko pojętą muzykę hip-hopową, zaliczany do pionierów oraz najważniejszych przedstawicieli gatunku w Polsce. Powstał w latach dziewięćdziesiątych w Katowicach, a jego obecnymi członkami są bracia Michał „Joka” Marten i Marcin „Abradab” Marten. Na przestrzeni lat formację współtworzyli również Piotr „Magik” Łuszcz, Sebastian „DJ Feel-X” Filiks, Rafał „Jajonasz” Łukaszczyk i Rafał „Gano” Wywioł.
Z dorobkiem ponad 220 tysięcy sprzedanych płyt należy do najpopularniejszych zespołów hip-hopowych w historii polskiego rynku muzycznego. K44 nagrodzono Fryderykiem za album 3:44 oraz nominowano do nagrody czterokrotnie.
Historia
Początki i dema
Historia Kalibra 44 zaczęła się w 1991 roku, gdy dwaj zafascynowani nieznanym szerzej w Polsce hip-hopem szkolni przyjaciele, Piotr Łuszcz i Rafał Łukaszczyk zaczęli tworzyć pierwsze amatorskie nagrania jako Young Rappers.
Przez pewien okres członkiem grupy był również Rafał Wywioł zwany „Ganem”. Jest on autorem nazwy „Kaliber 44”.
]]
Wraz z intensyfikacją działań Kalibra zmniejszało się zaangażowanie Jajonasza w działalność zespołu. Jako jeden z pierwszych raperów w Polsce zaczął on wykonywać freestyle i wkrótce też skupił się tej formie aktywności. Mimo to nadal angażował się w tworzenie muzyki grupy, pozostawał z nią w bliskich relacjach, bywał też określany mianem członka (np. w późniejszym gościnnym występie Kalibra na albumie Centrum WYP3), a jego zdjęcie znalazło się nawet na okładce debiutanckiego albumu formacji wraz z resztą zespołu.
Z początku młodzi raperzy ulegli fascynacji gangsta rapem, prędko jednak porzucili próby kopiowania tej estetyki i starali się znaleźć własną drogę muzyczną. Silną inspirację dla jego warstwy tekstowej stanowił polski romantyzm, a także literatura fantastyczna i używana przez raperów marihuana. Muzycy K44 w ogóle nie uważali psychorapu za hip-hop, lecz za osobny twór, co też skutkowało rezerwą z jaką podchodziła do nich bardziej ortodoksyjna część środowiska hip-hopowego:
Pierwsze demo (jeszcze jako Trójkąt Prawdy) muzycy wydali około 1992 roku (choć data ta jest niepewna). Wiadomo, że kaseta zatytułowana Triangle of the Truth zawierała pięć utworów. Jedynym znanym pozostaje pierwsza wersja utworu „Usłysz mój głos”, który znalazł się na debiucie fonograficznym K44.
Pierwszy koncert zespołu odbył się dość spontanicznie. Podczas koncertu w Jastrzębiu-Zdroju członkowie zaprzyjaźnionej z Kalibrem grupy Frontside zaprosili ich na scenę, by ci zaczęli rapować do ich muzyki. Również w 1995 roku K44 z Ganem w składzie wystąpili w filmie dokumentnym o polskim hip-hopie zatytułowanym Kielce – Czyli Polski Bronx.
W 1995 roku powstało kolejne wydane własnym nakładem demo K44 zatytułowane Demo 1995r. (pisownia oryginalna). Na obu kasetach znalazły się utwory, których wersje nigdy nie ukazały się legalnie: „Czadu (I jeszcze coś)”, „Więcej szmalu 1”, „Nie odejdę sam”, „Hardcore”, „O ja pierdolę” i „Dzikie dzieciaki”, reszta została ponownie nagrana na potrzeby debiutanckiego albumu. Do egzemplarzy wydawnictwa muzycy dołączali odręcznie napisany list, w którym opisywali historię zespołu oraz przedstawiali swoje założenia artystyczne, czy wręcz kreślili swój manifest ideowy. Brzmiał on (w pisowni oryginalnej):
Ostatecznie grupą zainteresował się Sławomir Pietrzak, właściciel firmy S.P. Records znanej z wydawania płyt Kultu i Kazika Staszewskiego. Przekazane mu przez Bognę Świątkowską nagranie miało zrobić na nim piorunujące wrażenie. Pietrzak zdecydował się podpisać z Kalibrem kontrakt wydawniczy, mimo iż poza Joką raperzy byli jeszcze niepełnoletni. Sam Kazik również brał udział w wyborze K44 na zespół, który S.P. Records miało wydać. W jednym z wywiadów Staszewski wspomniał też, że napisał scenariusz do filmu na bazie Hamleta w którym miała występować młodzież ze środowiska hip-hopowego i zawodowi aktorzy jak Katarzyna Figura, Sławomir Orzechowski, czy Krzysztof Majchrzak, a rolę Hamleta planował dla Magika, lecz plany przekreśliło jego późniejsze samobójstwo. Kilka lat później Staszewski zatrudniał również K44 w roli supportu przed jego grupą KNŻ. Tego samego roku pojawiła się zapowiedź pierwszej płyty Kalibra, singiel Magia i miecz. Towarzyszył mu wykonany amatorską metodą teledysk złożony z fragmentów trzech znajdujących się na wydawnictwie utworów, który nagrał własnoręcznie Pietrzak. Okazało się, że muzycy dogadywali się tak dobrze, że zaczęli współpracować. W wywiadzie dla Ślizgu Abradab stwierdził, że 3xKlan stanowili kontynuatorów psychorapu, a nawet „umrocznili” go. Pozytywnie wypowiedział się również o pomniejszych grupach, które sięgnęły po psychorap.
Przy nagrywaniu Księgi Tajemniczej zespół zapoznał się też z Sebastianem Filiksem zwanym „DJ Feel-X”, jednym z pierwszych polskich DJ-ów. Przez krótki okres 1996 roku był on członkiem formacji Wzgórze Ya-Pa 3, z której został wyrzucony, pozostał jednak muzykiem sesyjnym. Z czasem współpraca Feel-X-a z Kalibrem się zacieśniała (pierwotnie tytuł miał brzmieć Księga tajemna. Prolog). Wydawnictwo zostało nominowane do Fryderyka w kategoriach fonograficznego debiutu roku oraz albumu roku muzyki alternatywnej (nie istniała jeszcze kategoria hip-hopowa).
Muzykę stworzył przede wszystkim Magik (siedem utworów, trzy we współpracy z Jajonaszem). Po dwa bity przypadło wykonać Abradabowi i Rahimowi. Niecodzienny był również podział pisania tekstów, gdyż cały zespół napisał tylko dwa: „Bierz mój miecz i masz” oraz „Więcej Szmalu 2”. Trzy były autorstwa Abradaba (jeden z nich napisał z Magikiem), a zwrotki „Psychodeli” napisali zespół, Jajonasz i Matho Radamez z 3xKlanu. Joka napisał samodzielnie tylko „Moja obawa (Bądź a klęknę)”. Reszta słów stanowiła wyłączne dzieło Magika będącego w tamtym okresie nieformalnym liderem grupy. Magik miał szczególnie mocno naciskać na dopracowanie brzmienia i uczynienia go profesjonalnym. Koniec końców, jeszcze przed nagrywaniem wokali K44 spędzili w studiu ponad tysiąc godzin.
Wydawnictwo cieszyło się dużą popularnością i uznaniem wśród krytyków, jak i fanów, sprzedając się w nakładzie ponad stu tysięcy egzemplarzy ex æquo z Bratem Juzefem Nagłego Ataku Spawacza. W ramach promocji albumu został zrealizowany jeszcze jeden teledysk do utworu „+ i –” stanowiącego solową kompozycję Magika. Jest on uznawany za największy z przebojów K44, pomimo iż odnosi się do kontrowersyjnego w czasie wydania tematu, jakim był strach przed zakażeniem wirusem HIV.
W 63 minuty dookoła świata i zmiany personalne
i Kobasem Laksą]]
7 kwietnia 1997 roku odbyła się w warszawskiej dyskotece Colosseum impreza Rap Day podczas której Kaliber 44 zagrał jako jeden z supportów przed grupą Run-D.M.C. Podczas wydarzenia wystąpili też Wzgórze Ya-Pa 3, Molesta, czy zwany wtedy Trzyhą Warszafski Deszcz. W tym roku K44 zaczęli też na koncertach prezentować nowe utwory będące już stricte hip-hopem, co z początku spotkało się z negatywną reakcją części publiki.
W listopadzie 1997 roku na drugiej kompilacji S.P. Records Hip-Hopla został opublikowany utwór pt. „A może tak, a może nie” będący zapowiedzią nowego wydawnictwa grupy. W pochodzącym ze składanki utworze „Samobójcy” formacji Funk Jello wystąpił gościnnie Magik, swoją piosenkę umieścił również 3xKlan. Wśród debiutantów, jacy zaprezentowali się na Hip-Hopla wymienić można grupy V.E.T.O., Thinkadelic, czy Familia Hocoos Pocoos (przemianowana później na Familia H.P.).
W tym samym roku Joka, Abrdab, Magik i Jajonasz zostali zaproszeni do wykonania wspólnie ze Wzgórzem Ya-Pa 3 i Radosławem „Radoskórem” Kobusem posse cutu „Język polski”, który trafił na album Centrum. WYP3 i Kaliber 44 zakolegowali się za sprawą działalności w tym samym wydawnictwie. Zagrali nawet wspólną trasę koncertową.
Podczas nagrywania drugiego albumu studyjnego Kalibra 44 DJ Feel-X stał się pełnoprawnym członkiem zespołu (dzięki czemu K44 po raz pierwszy mogli grać koncerty z udziałem DJ-a. Materiał stanowił odejście od psychorapu, czego przyczyną były między innymi problemy z wykonaniem piosenek z debiutu na żywo oraz zmęczenie dotychczasową konwencją. Pod względem muzycznym kompozycje były zdominowane przez wizję DJ-a Feel-X-a, który nadał wydawnictwu cech albumu producenckiego. Na jeszcze większą skalę niż na Księdze Tajemniczej zastosował on sample z bajek i audycji. Wplótł także liczne skity i kompozycje z gatunku hip-hopu instrumentalnego, jak chociażby zahaczający o brzmienia trip-hopowe, otwierający W 63 minuty instrumental „Suczka” trwający prawie trzy i pół minuty.
By album faktycznie trwał 63 minuty, realizator zaproponował by dociągnąć czas trwania albumu dwudziestoma dwoma sekundami ciszy w formie outro. Muzycy nie skojarzyli tego z faktem, iż kod pocztowy Warszawy to 00-022. Jako że w twórczości Kalibra często pojawiały się ukryte nawiązania, stołeczna scena hip-hopowa była przekonana, że stanowiło to obelgę skierowaną przeciwko niej. Jako odpowiedź na domniemaną zaczepkę Warszafski Deszcz zakończył swoją płytę Nastukafszy… czterdziestoma czterema sekundami ciszy. Utwór był także notowany na listach przebojów Polskiego Radia Szczecin i Programu Trzeciego PR. Został też nominowany do Fryderyka w kategorii „najlepszy album rap/hip-hop”.
W 1998 roku Kaliber 44 wystąpił gościnnie na płytach Sebastiana „DJ-a 600V” Imbierowicza (Produkcja hip-hop, utwór „Ja się wcale nie chwalę”). Wkrótce przestał się odzywać do Joki i Abradaba (z Feel-X-em pozostał w dobrych stosunkach) i starał się nawet zerwać umowę z S.P. Records, by nie musieć grać koncertów z Kalibrem:
Stwierdził też, że nie ma zamiaru utrzymywać kontaktów ze swoim dawnym zespołem oraz, że żałuje udziału na drugiej płycie K44. Na pytanie o pomysły na przyszłość odpowiedział, że nie ma konkretnych planów i nie myśli o poważnych projektach, woli skupić się na szkole, a muzyką zajmować się hobbistycznie, skupiając się na freestyle’owaniu. (2020 rok)]]Magik przystał na propozycję nieznanego szerzej na scenie hip-hopowej Fokusa by założyć nowy zespół. Do współpracy zaprosił Rahima. Formacja przyjęła nazwę Paktofonika i rozpoczęła pracę nad debiutanckim albumem zatytułowanym Kinematografia. Stałym współpracownikiem nowej grupy stał się kolejny z członków 3xKlanu, Sebastian „DJ Bambus” Michalski, a muzykę do jednego z ich pierwszych utworów („Ja to ja”) stworzył Jajonasz. Pod szyldem nowej grupy Magik nagrał solowy utwór „Nowiny” stanowiący jego gorzkie „rozliczenie” z Abradabem i Joką, lecz nie wspomniał w nim o Feel-X-ie, któremu nawet pokazał kompozycję przed premierą (było to ich ostatnie spotkanie). Po latach Abradab wspomniał w jednym z wywiadów, że Magik nigdy nie powiedział żadnemu z członków zespołu w czym jego zdaniem tkwił problem, zamiast tego zaczął się izolować. Ponadto rozpowiadał otoczeniu (między innymi Jajonaszowi i członkom Paktofoniki) fałszywe, acz wiarygodne historie przykrości jakie miały go w składzie Kalibra spotykać. Prawdziwość tych twierdzeń Rahim i Fokus zakwestionowali dopiero, gdy Magik zaczął w ich stronę formułować identyczne zarzuty jak w stronę Abradaba i Joki. Sam Abradab wypowiedział się krytycznie o obrazie, wypominając twórcom błędy logiczne, przeinaczanie faktów oraz umniejszenie roli Kalibra. Film skrytykował też Kazik Staszewski, który wspomniał, że przeinaczona została sytuacja materialna Magika (który za sprawą działalności w K44 miał zapewniony znaczny dochód) oraz, że przemilczane zostało używanie przez rapera twardych narkotyków (które miały jego zdaniem być brane przez niego „na potęgę”). Wspomniał też, że spotkał go około czterech dni przed śmiercią, gdy ten odwiedził z żoną Pietrzaka. W tym samym roku katowicki oddział TVP zrealizował krótkometrażowy film dokumentalny Kaliber 44 o zespole. Jego realizatorami byli Aneta Chwalba i Michał Bebło.
Występować z WSZ i CNE K44 zaczęli spontanicznie, gdy podczas występu w Białymstoku Joka miał złamaną nogę i denerwował się. Raperów zaproszono na scenę by podbudować atmosferę. Muzycy szybko znaleźli jednak wspólny język i zdecydowali się stworzyć „coś więcej”. Zilustrowany teledyskiem utwór „Konfrontacje” okazał się znacznym sukcesem, docierając na listy przebojów Polskiego Radia oraz ustanawiając rekord obecności i na liście przebojów Radiostacji (ponad dwieście tygodni). Stanowił on kolejną woltę stylistyczną, skłaniając się ku brzmieniom bardziej komercyjnym, nawiązujących do dokonań raperów amerykańskich.
Płyta została w znacznym stopniu zdominowana przez Abradaba, który wykonał cztery solowe utwory, podczas gdy sam Joka tylko jeden, „Litery”. Sprzedało się w liczbie około czterdziestu tysięcy egzemplarzy, co nie zostało uznawane za zbyt imponujący wynik. W latach późniejszych uzyskał on znaczną popularność w serwisie YouTube przekraczając szesnaście i pół miliona wyświetleń. Robert Skulski i Remigiusz Przełożny, reżyserzy nagrania sami zgłosili się do zespołu z ofertą nieodpłatnego wykonania go. Efektem współpracy był nagrany w Krakowie pierwszy profesjonalny teledysk Kalibra. Wcześniejsze widea wydawca w ramach oszczędności miał powierzać wykonawcom niekompetentnym oraz swoim znajomym. Obraz został nominowany do nagrody w kategorii Inna energia na festiwalu teledysków YachFilm. W chwili śmierci miał dwadzieścia dwa lata. Położyło to kres istnieniu Paktofoniki, na której gruzach wyrosły w późniejszym czasie zespoły Pijani Powietrzem i Pokahontaz.
Baku Baku Skład koncertował do 2003 roku. Wtedy też nagrano jedyny utwór sygnowany tą nazwą, „Spójrz w nasze oczy czerwone” na album producencki DJ-a 600V 600 °C. Sam Kaliber występował między innymi w Stanach Zjednocznonych, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Austrii. Jeden z nich odbył się na juwenaliach w Solcu w maju 2007 roku. Po nim na policję zgłosiła się kobieta, która oskarżyła Jokę o gwałt i pobicie. Raper został aresztowany na trzy miesiące, groziła mu kara pięciu lat pozbawienia wolności. Nie przyznał się jednak do stawianych mu zarzutów i przedstawił odmienną wersję zdarzeń. 9 lipca wyszedł na wolność, gdyż służby nie zgromadziły materiałów wskazujących na jego winę.
W przeciwieństwie do Joki, Abradab i DJ Feel-X pozostali w branży muzycznej i rozpoczęli solowe kariery.
Już w 2002 roku Abradab zadebiutował samodzielnie w utworze „Bezpośrednio”, który znalazł się na albumie IGS-a Alchemia. Nagranie stało się przebojem, mimo to raper zwlekał z upublicznianiem nowego materiału. Jego drugi singiel, „…”, ukazał się dopiero w 2003 roku.
Również w 2003 roku DJ Feel-X wydał swój jedyny solowy mixtape Dancehall Clash Test. Jego działalność wypełniały w tamtym czasie przede wszystkim współprace gościnne z licznymi wykonawcami, często grał także koncerty z Abradabem.
Ostatecznie, Abradab wydał debiutancki album solowy dopiero w 2004 roku, dwa lata po premierze „Miasto jest nasze”. Płytę zatytułował Czerwony album. Skrecze wykonali na niego DJ Feel-X i DJ Bart, w czterech utworach wystąpił Gutek, a dwa bity wykonał Jajonasz, ponadto w utworze „Tu mam swój skład (Baku Baku)” powrócił Baku Baku Skład w osobach WSZ i CNE. Celem promocji wydawnictwa wydano tego samego roku trzeci singiel, „Rapowe ziarno 2 (Szyderap)” (również z udziałem Gutka), który wraz z towarzyszącym mu teledyskiem stał się jego największym przebojem w karierze. Za jego sprawą w ogromnym stopniu zwiększyło się zainteresowanie koncertami Abradaba, nagranie wyjątkowo często prezentowały też stacje radiowe.
Marten kontynuował karierę solową z sukcesami, lecz żaden z jego albumów nie dorównał wynikami sprzedaży Czerwonemu albumowi. Na jego drugiej płycie, Emisji spalin w utworze „Rap to nie zabawa już” wystąpili gościnnie pozostali członkowie K44, Joka i DJ Feel-X), ExtraVertik (2012 rok) i 048 (2018 rok).
Baku Baku Składowi zdarzyło się powrócić jeszcze w 2005 roku, gdy na płycie Jeszcze raz WSZ i CNE wykonali utwór „Baku Baku potęga” z Abradabem, Joką i Gutkiem. Na płycie pojawili się ponadto DJ Feel-X, DJ Bart i Jajonasz.
Po powrocie do Polski Joka współtworzył z HST i Jajonaszem krótkotrwały zespół Czarne Złoto, którego jedynym zachowanym nagraniem jest gościnny udział w utworze „Kiedy zaczynasz” na Emisji spalin Abradaba. Zdarzało mu się również sporadycznie udzielać na nagraniach innych artystów. Sam Jajonasz, pod pseudonimem producenckim Lukatricks, reaktywował w 2010 roku Czarne Złoto jako swój projekt solowy. Na jego jedynej płycie wystąpili między innymi Joka, Abradab i DJ Feel-X.
Reaktywacja i Ułamek tarcia
iu (2013 rok)]]
W 2013 DJ Feel-X zapowiedział możliwy powrót Kalibra 44 publikując nowe zdjęcie zespołu. Niedługo później w internecie opublikowano nagranie przedstawiające trójkę muzyków w studiu oraz wyruszających z Gutkiem w podróż samochodem ozdobionym estetyką nawiązującą do W 63 minuty dookoła świata. Ostatecznie Feel-X potwierdził, że zespół powraca i szykuje się do pracy nad albumem 4:44. Zapowiedział porzucenie starych, trzymanych na tę okazję bitów i wysłanie Abrdabowi pięćdziesięciu nowych.
Do reaktywacji faktycznie doszło w 2013 roku. Pierwszy występ zespołu odbył się na Open’er Festival, gdzie trio wystąpiło z udziałem instrumentalistów, tzw. „żywym zespołem” tworzonym przez muzyków grupy 100nka.
Wydana w 2015 roku pod patronatem Narodowego Centrum Kultury Antologia polskiego rapu wśród najważniejszych polskich utworów hip-hopowych wyróżniła „Plus i minus”, „Język polski” i „Film” Kalibra oraz „Baku Baku potęga” z gościnnym udziałem jego członków.
2 stycznia 2016 roku pojawiła się pierwsza zapowiedź nowej płyty w postaci singla „Nieodwracalne zmiany” i towarzyszącego mu teledysku.
W 2016 roku zespół oficjalnie powrócił z nowym albumem zatytułowanym jednak nie 4:44, a Ułamek tarcia. Gościnnie wystąpili na nim Rahim, Gutek i Tomasz „Grubson” Iwanca. Tego samego dnia upubliczniono drugi singiel, „(Why Is It) Fresh”.
Jak się okazało, na Ułamku tarcia nie wystąpił DJ Feel-X. Joka i Abradab wyjaśnili w jednym z wywiadów, że został on wyrzucony ze składu, gdyż miał on zaniedbywać obowiązki oraz być sceptyczny wobec obranego kierunku muzycznego. Koniec końców wszystkie bity stworzył więc sam Abradab. Skrecze wykonał natomiast jego wieloletni współpracownik, Jarosław „DJ Jaroz” Pakuszyński, który pomagał również w aranżowaniu muzyki. Swój udział w powstaniu wydawnictwa miał również Mateusz Pawluś, udzielający się na nim jako klawiszowiec.
Po raz pierwszy udało się Kalibrowi osiągnąć pierwsze miejsce na liście OLiSu, ponadto płyta sprzedała się w liczbie ponad trzydziestu tysięcy egzemplarzy i pokryła się platyną.
W jednym z późniejszych wywiadów Abradab wspomniał, że sam był sceptycznie nastawiony do powrotu K44, a na reaktywację namawiali go DJ Feel-X i Joka. Przyznał, że był zdania, iż „prędzej się pozabijają, niż dadzą radę współpracować” i „faktycznie trochę się pozabijali”, czego skutkiem było ograniczenie składu. Zdradził również, że na pewnym etapie planowana była jeszcze jedna płyta stanowiąca powrót do konwencji psychorapu, jednak plan ten został zarzucony.
25 listopada 2016 roku w klubie „Progresja” odbył się jubileuszowy koncert dwudziestolecia Księgi Tajemniczej. Wystąpili na nim goście: Gano, Rahim i syn Magika Filip „Fejz” Łuszcz.
W 2018 roku wydany został singiel z udziałem Kalibra 44, nagrany wraz z Pokahontaz „404”, który znalazł się na płycie duetu pt. REset. W utworze „wystąpił” również artysta, który stanowił ogniwo łączące obie grupy, Magik. Wykonywany przez niego fragment z utworu Paktofoniki „Tak jak telewizor” został wpleciony w kompozycję jako refren. Wspólny singiel okazał się wielkim sukcesem pokrywając się platyną. Media szeroko komentowały również teledysk stworzony przez Aleksandra „Koprucha” Kozłowskiego i jego grupę filmową Przedmarańcza łączący grafikę komputerową z panoramą Katowic.
W 2020 roku Abradab wszedł w skład współtworzonego z Rahimem i Łukaszem „Kleszczem” Stępieniem tria ARKanoid z którym wydał płytę, a rok później założył nowy zespół wraz z instrumentalistami grupy Coma nazwany Kashell, z którym również nagrał album zatytułowany Ka$hell.
We wrześniu 2023 roku K44 zapowiedzieli jednorazowy koncert na katowickiej hali Spodek, mający uczcić trzydziestolecie działalności zespołu. Zapowiedziano pojawienie się na nim Baku Baku Składu (z WSZ, CNE, DJ-em Bartem i Gutkiem) oraz licznych gości: O.S.T.R.-a, Macieja „DJ-a Soiny” Soińskiego, Rahima, DJ-a Jaroza, Grubsona, Wojciecha „Słonia” Zawadzkiego, Michała „DJ-a Eproma” Baja, Fokusa, a także byłych członków grupy: Jajonasza i DJ-a Feel-X-a.
20 listopada w serwisie YouTube opublikowano wyreżyserowany przez Koprucha teledysk do okolicznościowego singla Kalibra 44 zatytułowanego „Czarny Śląsk” z gościnnym udziałem Grubsona, Fokusa i Rahima, a wyprodukowanego przez DJ-a Eproma. Miał on na celu uczczenie trzydziestolecia działalności grupy oraz promocję okolicznościowego koncertu w Spodku.
Koncert trzydziestolecia odbył się 16 grudnia 2023 roku. Oprócz zapowiedzianych gości wystąpili na nim również Kopruch, Gano i Kleszcz. Występ został podzielony na cztery bloki zawierające utwory z każdego albumu Kalibra. Nie okazał się on jednak frekwencyjnym sukcesem.
Członkowie zespołu
w 2013 roku]]
Kaliber 44
Obecni członkowie
* Michał „Joka” Marten – wokal, słowa
* Marcin „Abradab” Marten – wokal, produkcja, słowa
Byli członkowie
* Piotr „Magik” Łuszcz – wokal, produkcja, słowa
* Rafał „Jajonasz” Łukaszczyk – wokal, produkcja, słowa
* Rafał „Gano” Wywioł – zaplecze techniczne, wokal, słowa
* Sebastian „DJ Feel-X” Filiks – skrecze, produkcja
Baku Baku Skład
* Michał „Joka” Marten – wokal
* Marcin „Abradab” Marten – wokal
* Sebastian „DJ Feel-X” Filiks – skrecze
* Maciej „WSZ” Gnatowski – wokal, freestyle
* Tomasz „CNE” Kleyff – wokal, freestyle
* Bartosz „DJ Bart” Jabłoński – skrecze
* Piotr „Gutek” Gutkowski – wokal, wokal wspierający
Udział w działalności
Dyskografia
Albumy
Dema
Single
Notowane utwory
Inne
Wideografia
Teledyski
Inne
Nagrody i wyróżnienia
* W plebiscycie branżowe magazynu Machina roku 2011 na najlepszego polskiego rapera znaleźli się wszyscy trzej MC Kalibra: Magik (8 miejsce), Abradab (17 miejsce) i Joka (26 miejsce).
* Analogiczna sytuacja miała w przypadku mającego miejsce rok później rankingu opiniotwórczego portalu Porcys. Najwyższe, piąte miejsce zajął Joka. Nominowany do niej był również Abradab.
* W rankingu najlepszych polskich albumów XX wieku serwisu Porcys Księga Tajemnicza. Prolog uplasowała się na sześćdziesiątym siódmym miejscu, a W 63 minuty dookoła świata na osiemnastym. Natomiast „Film” Porcys umieścił na dwudziestym czwartym miejscu zestawienia stu najlepszych singli XX wieku.
* Serwis Screenagers.pl w na swojej liście „Polskie Piosenki Wszech Czasów” umieścił trzy kompozycje K44: „+ i –” (pozycja 183), „Normalnie o tej porze” (pozycja 131) i „Film” (pozycja 99).
* W zorganizowanym przez Open.fm opartym o głosy słuchaczy zestawieniu najlepszych utworów polskiego hip-hopu „+ i –” zajął piąte miejsce, „Normalnie o tej porze” piętnaste, „Film” czterdzieste pierwsze, „Konfrontacje” sześćdziesiąte siódme.
Odniesienia w kulturze
* Poznańska, działająca jeszcze wtedy w podziemiu artystycznym formacja Killaz Group motywowana niezadowoleniem z sukcesu Księgi Tajemniczej nagrała diss na K44 zatytułowany „Najebka na Kalibra”. Pozostał on bez odpowiedzi, tak więc nie rozpętał się beef. Po latach członkowie grupy przeprosili za nagranie utworu i przyznali, że był on „głupim pomysłem”.
* Utwór grupy Big Cyc „Koliber 66 (Zjeb od Doroty?)” z albumu Pierwsza komunia, drugie śniadanie, trzecia Rzeczpospolita stanowił parodię „+ i –” Kalibra.
* Członek kabaretu Limo Wojciech Tremiszewski (będący prywatnie słuchaczem Kalibra) również wykonał parodię „+ i –” w skeczu „Tłusty bigos”.
* Raperzy Floral Bugs i Opał zatytułowali swój wspólny album H4J4 w hołdzie dla Kalibra.
* Utwór „Normalnie o tej porze” K44 wykonany przez Wojciecha Gąssowskiego w aranżacji jazzowej znalazł się na albumie Albo Inaczej.
* Henryk Kasperczak wspominał, iż podczas wspólnej podróży Czesława Miłosza i Wisławy Szymborskiej do Krakowa nobliści zaczęli dyskutować o Kalibrze 44, którego piosenki Miłosz miał lubić. Wspólnie analizowali między innymi tekst „Filmu”.
Uwagi
Przypisy
Kategoria:Laureaci Fryderyków
Kategoria:Polskie zespoły hip-hopowe
Kategoria:Muzyka w Katowicach
Kategoria:Zdobywcy platynowych płyt
Kategoria:Zdobywcy złotych płyt
Kategoria:Polskie zespoły hip-hopowe XX wieku
