Wprowadzenie do Kalevali
Kalevala, znana jako fiński epos narodowy, to zbiór pieśni ludowych i legend, które zostały zebrane przez Eliasa Lönnrota w XIX wieku. Epos ten, będący odpowiednikiem estońskiego Kalevipoeg, odegrał kluczową rolę w budzeniu świadomości narodowej oraz w dążeniu Finlandii do niepodległości. Obchody Dnia Kalevali mają miejsce 28 lutego.
Historia i struktura
Runy, które stanowią podstawę Kalevali, pochodzą z terenów Finlandii, Estonii, Karelii oraz północno-zachodniej Rosji. Lönnrot opublikował pierwszą wersję w 1835 roku, zawierającą 35 run, a następnie w 1850 roku wydano rozszerzoną wersję z 50 runami. Poemat przedstawia wydarzenia od stworzenia świata do średniowiecza, koncentrując się na mitologicznych bohaterach i ich zmaganiach o Sampo – mityczny młynek szczęścia.
Wpływ na kulturę
Kalevala miała znaczący wpływ na literaturę i sztukę, inspirując m.in. J.R.R. Tolkiena do stworzenia postaci w Silmarillionie. Przekłady na inne języki, w tym polski, zaczęły się pojawiać w XIX wieku, a pierwszy pełny przekład ukazał się w latach 60. XX wieku.
Postacie i bóstwa w Kalevali
- Väinämöinen – główny bohater, mędrzec i pieśniarz.
- Ilmarinen – legendarny kowal, towarzysz Väinämöinena.
- Ahto – bóg morza, mąż Vellamo.
- Louhi – pani na Pohjoli, antagonistka w eposie.
- Sampo – magiczny młynek, symbol szczęścia i bogactwa.
Linki zewnętrzne
- Kalevala – fiński epos narodowy; wystawa w Bibliotece Uniwersyteckiej KUL
- Kalevala po polsku – krótka historia
- Kalevala na stronie Projektu Runeberg
Kalevala jest nie tylko dziełem literackim, ale również ważnym elementem kultury fińskiej, odzwierciedlającym bogate tradycje i wierzenia ludowe. Jej wpływ jest widoczny w sztuce, literaturze i świadomości narodowej Finów.
