Kalendarz – definicja i historia
Kalendarz to system rachuby czasu, który dzieli go na podstawie cyklu zmian pór roku oraz faz Księżyca. Istnieją trzy główne typy kalendarzy: słoneczne (solarne), księżycowe (lunarne) oraz księżycowo-słoneczne (lunisolarne). Termin „kalendarz” wywodzi się od łacińskiego słowa „calendae”, oznaczającego pierwszy dzień miesiąca.
Pierwsze kalendarze opierały się na naturalnych zjawiskach związanych ze zmianami pór roku. Z czasem zaczęto tworzyć kalendarze oparte na obserwacjach astronomicznych, które wprowadzały bardziej abstrakcyjne pojęcia podziału czasu.
Obecnie najpowszechniejszym kalendarzem na świecie jest kalendarz gregoriański, wprowadzony w 1582 roku przez papieża Grzegorza XIII. W wyniku reformy, po 4 października 1582 roku nastąpił od razu 15 października. Kalendarz gregoriański nie został jednak przyjęty jednocześnie we wszystkich krajach; w niektórych regionach, jak np. w krajach arabskich, Chinach, czy Indiach, funkcjonują równolegle kalendarze regionalne.
Typy kalendarzy
- Kalendarz księżycowy – oparty na fazach Księżyca, stosowany przez starożytnych Babilończyków. Na jego podstawie opracowano kalendarz żydowski i muzułmański.
- Kalendarz słoneczny – związany z cyklem pór roku i obiegiem Ziemi wokół Słońca. Przykładem jest kalendarz egipski, który miał 12 miesięcy po 30 dni oraz 5 dodatkowych dni. Kalendarz juliański, wprowadzony przez Juliusza Cezara w 46 roku p.n.e., również należy do tej kategorii.
- Kalendarz księżycowo-słoneczny – łączy elementy kalendarzy słonecznego i księżycowego. Przykładem jest kalendarz egipski po reformie Ptolomeuszów.
Znaczenie kalendarza
Kalendarze były tworzone przez wykształcone osoby, najczęściej kapłanów i uczonych. Ich użyteczność dla społeczeństwa była kluczowa, co przyczyniło się do dążenia do ich szerokiego upowszechnienia. W procesie tworzenia kalendarzy wykorzystywano również proste obserwacje przyrody o charakterze ludowym.
Bibliografia
Brak szczegółowych źródeł.
