Józef Oxiński – Życiorys
Józef Oxiński (Oksiński), urodzony 19 marca 1840 roku w Płocku, zmarł 13 listopada 1908 roku we Lwowie. Był majorem wojsk polskich podczas powstania styczniowego, naczelnikiem wojennym powiatu piotrkowskiego oraz inżynierem.
Oxiński był synem Tomasza i Ludwiki z domu Szulc. Ukończył szkołę w Płocku oraz Instytut Agronomiczny w Marymoncie. Od 1860 roku angażował się w ruch niepodległościowy. W 1861 roku wstąpił do Polskiej Szkoły Wojskowej we Włoszech, gdzie stał się członkiem stronnictwa „Czerwonych”. 14 stycznia 1863 roku został mianowany porucznikiem i objął dowództwo oddziału powstańczego w województwie kaliskim.
Działalność w Powstaniu Styczniowym
18 stycznia 1863 roku Oxiński przybył do Sieradza, gdzie rozpoczął organizację oddziału powstańczego z mieszkańców okolicznych miejscowości. Uczestniczył w patrolach wzdłuż granicy zaborów, angażując się w działania osłonowe oraz wykonywanie wyroków na zdrajcach.
Oxiński brał udział w licznych bitwach, w tym:
- 25 lutego 1863 – bitwa pod Opatówkiem
- 26 lutego 1863 – bitwa pod Kuźnicą Grabowską
- 1-3 marca 1863 – walki pod Wygiezłowem i Jaworem
- 11 kwietnia 1863 – bitwa pod Praszką
Po przegranej bitwie pod Przedborzem, Oxiński rozwiązał swój oddział, a następnie organizował nowe siły w powiatach kolskim i konińskim. Wiosną 1864 roku działał w zaborze pruskim, jednak został aresztowany 28 listopada 1864 roku. Po zwolnieniu osiedlił się w Paryżu, gdzie ukończył studia z zakresu budowy dróg i mostów oraz nauk politycznych.
Późniejsze życie i kariera
W 1872 roku Oxiński wrócił do Polski, pracując jako inżynier kolejnictwa. Mieszkał w Krakowie, Nowym Sączu, a w 1903 roku osiedlił się we Lwowie, gdzie zmarł. Spoczywa na Cmentarzu Łyczakowskim.
W 1876 roku ożenił się z Ludwiką Więckiewicz, z którą miał trzy córki. Jego pamiętniki, zatytułowane Wspomnienia z powstania 1863-64 r., zostały wydane w 1939 roku.
Awanse i Przynależność Służbowa
- 14 stycznia 1863 – porucznik, dowódca kolumny w województwie kaliskim
- 27 kwietnia 1863 – kapitan, dowódca sił zbrojnych powiatu piotrkowskiego
- 24 maja 1863 – major
- 27 maja 1863 – dowódca sił zbrojnych powiatów piotrkowskiego i wieluńskiego
- 11 kwietnia 1864 – organizator wojskowy województwa średzkiego
