Józef Maria Bocheński
Józef Franciszek Emanuel Bocheński, imię zakonne Innocenty Maria (30 sierpnia 1902 – 8 lutego 1995) był polskim logikiem, historykiem logiki, filozofem oraz sowietologiem. Był dominikaninem i katolickim prezbiterem, pełniącym funkcję rektora Uniwersytetu we Fryburgu w latach 1964-1966.
Życiorys
Bocheński pochodził z rodziny ziemiańskiej. Po ukończeniu gimnazjum we Lwowie w 1920 roku, uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Następnie studiował prawo, a później ekonomię w Poznaniu, gdzie był aktywny w ruchach monarchistycznych. W 1926 roku wstąpił do seminarium duchownego i do nowicjatu Zakonu Dominikanów.
Studia filozoficzne odbył na Uniwersytecie we Fryburgu, a następnie teologiczne w Rzymie. Uczył logiki w Collegium Angelicum w Rzymie oraz habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie II wojny światowej był kapelanem Wojska Polskiego, biorąc udział w bitwie pod Kockiem oraz w kampanii włoskiej.
Po wojnie był profesorem filozofii na Uniwersytecie we Fryburgu, gdzie także kierował Instytutem Europy Wschodniej. W 1990 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Myśl
Bocheński specjalizował się w logice, historii logiki oraz krytyce kultury współczesnej. Jego badania historię logiki dzieliły na trzy okresy: logikę arystotelesowską, logikę scholastyczną oraz logikę współczesną. Krytykował marksizm, który postrzegał jako kulminację nowożytnych zabobonów, postulując, że jedyną żywą cywilizacją pozostaje cywilizacja europejska.
Jego poglądy filozoficzne ewoluowały od kantyzmu do tomizmu, a następnie do analitycznej filozofii chrześcijańskiej.
Publikacje
- Formale Logik, 1956
- Logika religii, 1965
- Marksizm – leninizm. Nauka czy wiara?, 1988
- Wspomnienia, 1994
- Polski Testament. Ojczyzna, Europa, Cywilizacja, 1999
Upamiętnienie
W 2020 roku Senat RP ustanowił Rokiem Ojca Józefa Marii Bocheńskiego. W tym samym roku Poczta Polska wyemitowała znaczek pocztowy upamiętniający jego osobę.
