Jiří Menzel (ur. 23 lutego 1938 w Pradze, zm. 5 września 2020 tamże) – czeski reżyser, scenarzysta i aktor filmowy, laureat Oscara.
Życiorys
Zaczął kręcić filmy w połowie lat 60. XX wieku. Jego filmy często dotykając ważnych tematów, są jednocześnie poetyczne i dowcipne. Na początku kariery zdobył Oscara za film Pociągi pod specjalnym nadzorem (Ostře sledované vlaky, 1966) według minipowieści pod tym samym tytułem czeskiego pisarza Bohumila Hrabala. Jeden z czołowych twórców tzw. nowego kina czeskiego.
Przewodniczył jury konkursu głównego na 49. MFF w Wenecji (1992). Zasiadał w jury Złotej Kamery na 50. MFF w Cannes (1997). W 1996 otrzymał Czeskiego Lwa za długoletni wkład do tamtejszej kinematografii oraz został odznaczony Medalem Za Zasługi I stopnia.
Filmografia
; Reżyser
* Umřel nám pan Foerster, 1963 – Zmarł nam pan Foerster
* Zločin v dívčí škole, 1965 – Zbrodnia w żeńskiej szkole
* Perličky na dně, 1965 – Perełki na dnie
* Smrt pana Baltazára, 1965 – Śmierć pana Baltazara
* Ostře sledované vlaky, 1966 – Pociągi pod specjalnym nadzorem, według Bohumila Hrabala
* Rozmarné léto, 1967 – Kapryśne lato, według Vladislava Vančury
* Zločin v šantánu, 1968 – Zbrodnia w nocnym klubie, według Josefa Škvoreckiego
* Skřivánci na niti, 1969 (premiera 1990) – Skowronki na uwięzi, według Bohumila Hrabala
* Kdo hledá zlaté dno, 1974 – Kto szuka złotego dna
* Na samotě u lesa, 1976 – Na skraju lasu, według Zdeňka Svěráka i Ladislava Smoljaka
* Báječní muži s klikou, 1978 – Cudowni mężczyźni z korbką
* Postřižiny, 1981 – Postrzyżyny, według Bohumila Hrabala
* Slavnosti sněženek, 1983 – Święto przebiśniegu, według Bohumila Hrabala
* Vesničko má, středisková, 1985 – Wsi moja sielska, anielska, według Zdeňka Svěráka, nominacja do Oscara
* Konec starých časů, 1989 – Koniec starych czasów, według Vladislava Vančury
* Audience, 1990 (TV) – Audiencja, według Václava Havla
* Žebrácká opera, 1991, według Václava Havla
* Život a neobyčejná dobrodružství vojína Ivana Čonkina, 1993, według Włodzimierza Wojnowicza
* Ten Minutes Older: The Cello (Dalších deset minut II), 2002 – 10 minut później: Wiolonczela
* One Moment, 2002 – Chwila
* Obsluhoval jsem anglického krále, 2006 – Obsługiwałem angielskiego króla, według Bohumila Hrabala
* Donšajni – 2013
; Scenarzysta
* Umřel nám pan Foerster, 1963 – Zmarł nam pan Foerster
* Zločin v dívčí škole, 1965 – Zbrodnia w żeńskiej szkole
* Smrt pana Baltazára, 1965 – Śmierć pana Baltazara
* Ostře sledované vlaky, 1966 – Pociągi pod specjalnym nadzorem, według Bohumila Hrabala
* Rozmarné léto, 1967 – Kapryśne lato, według Vladislava Vančury
* Skřivánci na niti, 1969 (premiera 1990) – Skowronki na uwięzi, według Bohumila Hrabala
* Kdo hledá zlaté dno, 1974 – Kto szuka złotego dna
* Báječní muži s klikou, 1978 – Cudowni mężczyźni z korbką
* Postřižiny, 1981 – Postrzyżyny, według Bohumila Hrabala
* Slavnosti sněženek, 1983 – Święto przebiśniegu, według Bohumila Hrabala
* Konec starých časů, 1989 – Koniec starych czasów, według Vladislava Vančury
* Žebrácká opera, 1991, według Václava Havla
* One Moment, 2002 – Chwila
* Obsluhoval jsem anglického krále, 2006 – Obsługiwałem angielskiego króla, według Bohumila Hrabala
; Aktor
* Smrt pana Baltazára, 1965 – Śmierć pana Baltazara
* Ostře sledované vlaky, 1966 – Pociągi pod specjalnym nadzorem
* Rozmarné léto, 1967 – Kapryśne lato
* Skřivánci na niti, 1969 (premiera 1990) – Skowronki na uwięzi
* Báječní muži s klikou, 1978 – Cudowni mężczyźni z korbką
* Srdečný pozdrav ze zeměkoule, 1983 – Serdeczne pozdrowienia z Ziemi
* Utekajme, už ide!, 1987 – Uciekajmy, nadchodzi!
* Das lange Gespräch mit dem Vogel, 1992 – Długa rozmowa z ptakiem
* La Petite apocalypse, 1993 – Mała apokalipsa (film)
* Vsichni moji blizci, 1999 – Wszyscy moi bliscy
* Operacja Dunaj, 2009
* Zamknięte drzwi, 2012
Nagrody
* Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy film nieanglojęzyczny: 1967: Pociągi pod specjalnym nadzorem
Przypisy
Linki zewnętrzne
*
*
*
Kategoria:Absolwenci Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze
Kategoria:Czescy aktorzy filmowi
Kategoria:Czescy reżyserzy filmowi
Kategoria:Czescy scenarzyści XX wieku
Kategoria:Czescy scenarzyści XXI wieku
Kategoria:Laureaci Oscarów
Kategoria:Odznaczeni Medalem Za Zasługi
Kategoria:Laureaci Czeskiego Lwa
Kategoria:Ludzie urodzeni w Pradze
Kategoria:Urodzeni w 1938
Kategoria:Zmarli w 2020
