Języki anatolijskie

Języki anatolijskie

Języki anatolijskie stanowią podrodzinę języków indoeuropejskich, używanych przez mieszkańców współczesnej Anatolii od około 2000 r. p.n.e. do początków naszej ery. Ich pochodzenie i rozwój budzą wciąż wątpliwości wśród językoznawców, którzy zastanawiają się, czy były one pierwszymi językami odłączonymi od praindoeuropejskiego, czy też miały bliskie pokrewieństwo z innymi podrodzinami indoeuropejskimi.

Na przełomie XVIII i XVI wieku p.n.e. używano języka starohetyckiego, znanego z glinianych tabliczek spisanych pismem klinowym, co czyni go najstarszym zapisem języków indoeuropejskich. W późniejszym okresie (XV–VIII w. p.n.e.) pojawiły się zabytki języków nowohetyckiego, luwijskiego i palajskiego. Z drugiej połowy I tysiąclecia p.n.e. pochodzą dokumenty w językach takich jak lidyjski, licyjski, milyjski i karyjski, zapisane alfabetem greckim.

Języki anatolijskie zaczęły zanikać prawdopodobnie w okresie Cesarstwa Rzymskiego. W I wieku n.e. w Anatolii wciąż funkcjonowały różne języki przedgreckie, w tym:

• kapadocki w Kapadocji
• karyjski w Kiburze
• lidyjski w Solime
• likaoński w Listrze
• pizydyjski w Pizydii

Mitrydates VI Eupator, król Pontu, posługiwał się aż 22 językami, a Strabon wskazywał na 70 różnych języków w Anatolii. Pliniusz Starszy z kolei wspominał o istnieniu 130 języków od Anatolii do Kaukazu, z których część mogła przynależeć do grupy anatolijskiej.

Klasyfikacja języków anatolijskich

Języki anatolijskie można podzielić na kilka grup:

• Języki hetycko-palajskie
  • hetycki
  • palajski
  • lidyjski
• Języki luwijskie
  • luwijski
  • luwijski hieroglificzny
  • licyjski
  • milyjski
  • karyjski
  • pizydyjski
  • sydetyjski
• Inne języki anatolijskie
  • izauryjski
  • kapadocki
  • likaoński
  • pizydyjski
  • kalaśmaicki

Przypisy i bibliografia

W literaturze przedmiotu można znaleźć wiele prac dotyczących języków anatolijskich, w tym m.in.:

• Ignacy Ryszard Danka, Stanowisko języków anatolijskich w rodzinie indoeuropejskiej i ich wzajemne związki
• James P. Mallory, Douglas Q. Adams, Encyclopedia of Indo-European Culture
• Maciej Popko, Ludy i języki starożytnej Anatolii