Język Russenorsk
Russenorsk, znany również jako język rosyjsko-norweski, był językiem pidżynowym używanym w XVIII, XIX i XX wieku, głównie w północnej Norwegii, w kontekście handlu między Norwegami a Rosjanami. Jego korpus składał się z około 150–200 słów, w większości pochodzących z norweskiego (50%) i rosyjskiego (40%). Charakteryzował się uproszczoną gramatyką i fonetyką.
Historia
Handel między Norwegami a Rosjanami, trwający około 150 lat, był wspierany przez władze Norwegii. Król Chrystian VII nadał status miasta osadom takim jak Tromsø, co ułatwiało wymianę towarów, głównie ryb na zboże. Po rewolucji październikowej w 1917 roku, kiedy Rosja przekształciła się w ZSRR, potrzeba używania russenorsk znacznie spadła, prowadząc do jego zaniku do 1923 roku.
Russenorsk jako język pidżynowy
Russenorsk jest jednym z najlepiej opisanych pidżynów Północy. Jego rozwój był wynikiem interakcji między Norwegami a Rosjanami. Język ten nie ukształtował się z hierarchicznym podziałem społecznym, lecz powstał wśród ludzi o podobnym statusie. Badania nad tym językiem oparto na korpusie rozmów handlowych.
Opis języka
System fonologiczny
Fonologia russenorsk opierała się na dźwiękach języków norweskiego i rosyjskiego, z uproszczeniami. Przykładowo, rosyjskie /h/ przekształcało się w /g/, a /x/ w /k/.
Słownictwo
Russenorsk obejmował około 400 słów, z czego rdzeń tworzyło 150–200 słów. Oprócz rosyjskich i norweskich, pojawiały się zapożyczenia z innych języków, takich jak niemiecki, niderlandzki czy angielski. W języku tym istniały również dublujące się słowa, co wskazywało na rywalizację między wyrazami z obu języków.
Gramatyka
Russenorsk wykazywał tendencje do uproszczenia form gramatycznych, z dominacją elementów norweskich. Przykłady:
- Użycie zaimków osobowych: moja i tvoja.
- Brak markerów kategorii gramatycznych czasowników.
- Użycie przyimka på jako ogólnego znacznika relacji.
Morfologia
Russenorsk nie wykształcił wielu form morfologicznych, ale używał charakterystycznych znaczników, takich jak –om i –mann.
Składnia
Charakteryzowała się tendencją do przesuwania czasownika na koniec zdania oraz umieszczania partykuły przeczącej w drugim miejscu.
Oddziaływanie językowe
Russenorsk był wynikiem asymetrycznego wpływu norweskiego i rosyjskiego, z minimalnym oddziaływaniem rosyjskiej gramatyki. Istniały zapożyczenia z języka lapońskiego.
Przykłady
- Moja på tvoja – (Ja) mówię po twojemu.
- Kak sprek? Moje niet forsto – Co mówisz? Nie rozumiem.
Podsumowanie
Russenorsk był unikalnym językiem pidżynowym, który powstał w wyniku interakcji między Norwegami a Rosjanami, a jego złożoność językowa odzwierciedlała historyczne i społeczne uwarunkowania regionu Północy.
