Język kurdyjski
Język kurdyjski (Kurdî / كوردی) to język indoeuropejski, którym posługują się Kurdowie w wschodniej Turcji, północnym Iraku, Syrii oraz Iranie. Szacuje się, że jest on językiem ojczystym około 22–31 milionów osób. Należy do grupy języków indoirańskich, obok takich języków jak staroperski czy pasztuński.
Dialekty
Język kurdyjski dzieli się na kilka głównych dialektów:
- kurmandżi – północnokurdyjski
- sorani – środkowokurdyjski
- południowokurdyjski
Dialekt gurani, używany w Iranie, oraz język zazaki są często traktowane jako odrębne języki.
Historia i rozwój
Pierwsza gramatyka języka kurdyjskiego została opublikowana w 1787 roku. Misje chrześcijańskie przyczyniły się do rozwoju literatury kurdyjskiej, a początki literatury datuje się na XI wiek. Istnieją dwa główne warianty literackie: kurmandżi, zapisywany alfabetem łacińskim, oraz sorani, zapisany w zmodyfikowanej formie alfabetu arabskiego.
System pisma
Język kurdyjski używa trzech systemów pisma:
- zmodyfikowany alfabet arabski w Iranie i Iraku
- alfabet łaciński w Turcji i Syrii
- zmodyfikowana cyrylica w byłych republikach ZSRR
Proponuje się ujednolicenie alfabetu kurdyjskiego na podstawie standardu ISO 8859-1.
Obecny status
Język kurdyjski jest oficjalnym językiem w Iraku, jednak w Syrii publikacja w tym języku jest zabroniona. W Turcji do 2002 roku używanie języka kurdyjskiego było karane. W 1991 roku Leyla Zana, posługując się językiem kurdyjskim w parlamencie, wywołała skandal, ponieważ publiczne używanie kurdyjskiego było wówczas przestępstwem.
W 2006 roku Turcja zezwoliła na nadawanie programów kurdyjskojęzycznych w prywatnych mediach, jednak z ograniczeniami. W 2009 roku rozpoczęła działalność 24-godzinna stacja TRT-6, nadająca głównie w dialekcie kurmandżi. Mimo pewnych zmian, kurdyjski alfabet wciąż nie jest powszechnie akceptowany w Turcji.
W Iranie język kurdyjski jest obecny w niektórych lokalnych mediach, ale nie jest nauczany w szkołach, co skłoniło wielu Kurdów do przeniesienia się do Iraku w celu nauki w ojczystym języku.
