„`html
Język kataloński
Język kataloński to język romański z grupy zachodniej, używany przez ponad 11,5 miliona osób, głównie w Hiszpanii (Katalonia, Baleary, Walencja) oraz Andorze. Jest on zrozumiały dla 9 milionów ludzi, a jego status urzędowy obowiązuje w Andorze oraz w hiszpańskich wspólnotach autonomicznych.
Klasyfikacja i pokrewieństwo
Kataloński, klasyfikowany jako język indoeuropejski, dzieli cechy z hiszpańskim, włoskim i francuskim. Jego najbliższym krewnym jest język oksytański.
Zasięg geograficzny
- Andora
- Katalonia
- Baleary
- Walencja
- Katalonia Północna
- Alghero na Sardynii
- region Carche w Murcji
W regionach tych, 75% ludności mówi po katalońsku, a 90% go rozumie.
Status prawny
Język kataloński jest jedynym językiem urzędowym w Andorze i współdzieli status urzędowy w Katalonii, Walencji i Balearach. W Katalonii Północnej nie ma statusu urzędowego z powodu przepisów francuskich, jednak jest uznawany za część dziedzictwa kulturowego.
Domena internetowa
W 2005 roku wprowadzono domenę internetową .cat dla stron związanych z językiem i kulturą katalońską.
Dialekty
Kataloński dzieli się na pięć głównych dialektów, które grupowane są w dwie kategorie:
- Grupa wschodnia:
- północny (Francja, północna Katalonia)
- środkowy (wschodnia Katalonia)
- balearski (Baleary)
- Grupa zachodnia:
- północno-zachodni (zachodnia Katalonia, wschodnia Aragonia, Andora)
- walencki (wschodnia Walencja)
Normy i standardy
Regulacją normatywną zajmuje się Instytut Studiów Katalońskich w Barcelonie oraz Walencka Akademia Języka w Walencji. Standardowa pisownia opiera się na dialekcie środkowym, a normy ortograficzne są stopniowo przyjmowane w różnych regionach.
Historia
Język kataloński wykształcił się w IX wieku z łaciny ludowej. W średniowieczu był istotnym językiem basenu Morza Śródziemnego, a jego rozwój był związany z ekspansją Królestwa Aragonii. Po prześladowaniach w czasach dyktatury Franco, po 1975 roku język odzyskał status urzędowy.
Współczesność
Dzięki autonomii i wsparciu rządu katalońskiego, kataloński stał się językiem dominującym w regionie. Obecnie jest nauczany na uniwersytetach, a także w szkołach, chociaż w niektórych obszarach utrzymuje się mniejszość mówiąca w tym języku.
„`
