„`html
Język Białoruski
Język białoruski (biał. Беларуская мова) to język wschodniosłowiański, używany głównie na Białorusi przez około 6,5 miliona ludzi. Wyodrębnił się z języka ruskiego w XIV wieku, a jego literatura rozwinęła się w XIX i XX wieku.
Historia
Historia języka białoruskiego obejmuje różne etapy:
- Język staroruski (X – XIV w.)
- Język ruski, zachodnioruski (XIV – XVIII w.)
- Język białoruski (formowanie w XIX w., rozwój w XX w.)
W XIII wieku język ruski stał się językiem państwowym Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pierwsza drukowana książka w tym języku pojawiła się w 1517 roku. Po unii lubelskiej (1569) język polski zyskał przewagę, co doprowadziło do upadku języka ruskiego.
Język białoruski w Polsce
Zgodnie z ustawą z 2005 roku, język białoruski jest językiem pomocniczym w pięciu gminach województwa podlaskiego. W 2015 roku w Polsce działało 26 tłumaczy przysięgłych białoruskiego.
Obecna sytuacja
Język białoruski jest uznawany przez UNESCO za zagrożony. W latach 1999-2009 spadł odsetek osób mówiących w nim w domu z 37% do 23%. Badania pokazują, że 99,4% respondentów woli literaturę rosyjską.
Dialekty
Język białoruski dzieli się na dwie grupy dialektów:
- Północno-wschodnie – charakterystyczne dla nich akanie dysymilatywne.
- Południowo-zachodnie – akanie bez dysymilacji, najbliższe literackiemu językowi białoruskiemu.
Alfabet
Język białoruski zapisuje się głównie cyrylicą, choć używano także alfabetu łacińskiego oraz zmodyfikowanego alfabetu arabskiego. Akcentowane samogłoski są uwzględnione w pisowni.
Gramatyka
Język białoruski charakteryzuje się:
- Akcentem swobodnym i ruchomym.
- Trzema deklinacjami rzeczowników.
- Dwoma koniugacjami czasowników.
Przykłady
Wiersze autorów takich jak Janka Kupała ilustrują bogactwo języka białoruskiego.
„`
