Język awarski
Język awarski (aw. , ) jest językiem kaukaskim używanym przez Awarów, głównie w Dagestanie, a także w niektórych regionach Federacji Rosyjskiej, Azerbejdżanie, Gruzji i Turcji. Należy do zespołu awaro-didojskiego, będącego podgrupą języków dagestańskich w obrębie północno-wschodniej grupy języków kaukaskich. Według danych Ethnologue z 2019 roku, językiem tym posługuje się około 767 tys. osób.
Początki piśmiennictwa w języku awarskim datuje się na XV wiek, kiedy to zapisywano teksty religijne alfabetem arabskim. W późniejszych stuleciach, zwłaszcza w XVII–XIX wieku, zaczęto tworzyć także teksty niereligijne, takie jak pieśni ludowe i bajki. Prace nad współczesnym standardem literackim rozpoczęto na przełomie XIX i XX wieku, a intensywniejszy rozwój nastąpił w latach dwudziestych XX wieku. Początkowo awarski zapisywano pismem łacińskim, a od 1938 roku wprowadzono cyrylicę, opartą na rosyjskiej.
Obecnie język awarski jest jednym z najlepiej rozwiniętych języków literackich Dagestanu. W awarskim publikowane są gazety, literatura piękna oraz opracowania naukowe dotyczące kultury i obyczajów Awarów. Język ten jest nauczany na różnych poziomach edukacji jako oddzielny przedmiot. Większość Awarów biegle posługuje się także rosyjskim, który jest językiem urzędowym w Rosji.
Alfabet
Współczesny alfabet awarski składa się z 46 grafemów, w tym 33 liter i 13 dwuznaków.
Materiały naukowe
Pierwsze prace naukowe dotyczące języka awarskiego pojawiły się w XVIII wieku, jednak bardziej wszechstronne publikacje zaczęły się ukazywać dopiero w drugiej połowie XIX wieku, w tym prace Piotra Uslara i Franza Antona Schiefnera.
