Jeziora oligotroficzne w Tatrach
Jeziora oligotroficzne to słodkowodne zbiorniki, które charakteryzują się niską zawartością substancji odżywczych oraz wysokim natlenieniem. Ich specyfika prowadzi do efektywnej mineralizacji materii organicznej, co skutkuje niewielką ilością osadów.
Cechy jezior oligotroficznych
Jeziora te mają szereg charakterystycznych właściwości:
- Wysoka różnorodność biologiczna, ale niska liczebność osobników poszczególnych gatunków.
- Są młode geologicznie, duże i głębokie, często pochodzenia polodowcowego.
- Posiadają głęboką warstwę, w której dociera światło, oraz niską ilość pierwiastków biogennych.
Obieg fosforu w jeziorach oligotroficznych
Stan oligotroficzny jeziora może być długotrwały, głównie dzięki specyfice obiegu fosforu. Jego niedobór ogranicza rozwój glonów, co wpływa na czystość wody. Autotrofy w warstwie przypowierzchniowej szybko wykorzystują dostępny fosfor, a ich szczątki są degradowane przez tlenowe destruentów, które przekształcają fosfor w trudno rozpuszczalne związki.
W głębszych warstwach jeziora, gdzie brakuje tlenu, dochodzi do produkcji łatwo rozpuszczalnych związków fosforu. Jednak dzięki różnicy temperatur, wody głębokie rzadko mieszają się z powierzchniowymi, co ogranicza dostępność fosforu dla planktonu roślinnego.
Proces eutrofizacji
W miarę upływu czasu jeziora mogą się wypłycać, co zmienia dynamikę obiegu fosforu. Wiosenne i jesienne mieszanie się wód może prowadzić do tzw. „zakwitu jeziora”, czyli masowego rozrostu glonów. Zjawisko to blokuje dostęp światła do głębszych warstw wody, co prowadzi do warunków beztlenowych, niekorzystnych dla ryb i innych organizmów.
W wyniku eutrofizacji, jezioro przechodzi w stan, z którego trudno wrócić. Beztlenowe warunki powodują uwalnianie przyswajalnego fosforu, co sprzyja dalszemu rozwojowi glonów. Proces ten może być przyspieszony przez zanieczyszczenia, takie jak nawozy z pól uprawnych, bogate w fosforany.
