Jeńcy polscy w niewoli słowackiej
Państwo Słowackie, proklamowane 14 marca 1939 roku i rządzone przez Słowacką Partię Ludową, przystąpiło do koalicji z Niemcami. 1 września 1939 roku niemiecki XVIII Korpus Górski wkroczył do Polski, wspierany przez słowacką Armię Polową „Bernolák” pod dowództwem gen. Ferdinanda Čatloša. Armia ta składała się z trzech dywizji piechoty oraz Grupy Szybkiej. Słowacy początkowo prowadzili działania obronne, a później przeszli do ataku, zajmując polskie tereny.
W wyniku walk do niewoli słowackiej dostało się około 1350 polskich żołnierzy, którzy zostali osadzeni w obozach jenieckich. Zgodnie z rozkazem słowackiego Sztabu Generalnego, każda dywizja miała utworzyć punkty zbornie dla jeńców i uchodźców. Jeńcy byli transportowani do obozu w Oremov laz, niedaleko Lešti.
Warunki w obozie
W obozie służbę wartowniczą pełniła Hlinkowska Gwardia oraz wojsko. Pierwsi jeńcy dotarli do Lešti 6 września 1939 roku, a ich liczba szybko wzrastała, gdyż do obozu trafiali również uciekinierzy z Węgier. W październiku w obozie znajdowało się 91 jeńców, w tym 8 oficerów.
- Jeńcom zabierano broń i dokumenty wojskowe, pozostawiając im rzeczy osobiste.
- Zapewniono im opiekę duszpasterską oraz pomoc medyczną dla rannych i chorych.
- Zabroniono represji wobec jeńców.
Rodziny jeńców były informowane o ich losie, choć z niewielkim skutkiem. W listopadzie 1939 roku rozważano zwolnienie jeńców, jednak nie uzyskano zgody Niemców, co prowadziło do ucieczek, które kończyły się tragicznie.
Transport i dalsze losy jeńców
W grudniu 1939 roku Niemcy odesłali do obozu w Rużomberku 46 jeńców narodowości słowackiej. W lutym 1940 roku z Lešti odesłano 14 jeńców pochodzenia niemieckiego do Niemców. Dowództwo słowackie planowało opróżnienie obozu z 1084 jeńcami. W obozach słowackich w sumie przebywało 1209 osób.
W lutym 1940 roku rozpoczęto transport jeńców do obozu pod Krakowem. Eskorta niemiecka odebrała z Lešti 947 jeńców, w tym 140 narodowości niemieckiej. Ostatecznie 896 jeńców dotarło do obozu Stalag VIII B Lamsdorf pomiędzy 27 lutego a 6 marca 1940 roku.
