„`html
Jedzbark
Jedzbark, dawniej znany jako Jecpark (niem. Hirschberg), to wieś położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo. W latach 1954–1959 była siedzibą gromady Jedzbark, a w latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś znajduje się w pagórkowatym krajobrazie Warmii, otoczona zadrzewieniami i alejami przydrożnymi.
Historia
Na wzgórzu otaczającym wieś znajdował się drewniany gród obronny, znany jako Palistka. W okolicy odkryto kurhany pruskie oraz średniowieczne grodzisko, na którym Krzyżacy wznieśli zamek obronny. Wieś została lokowana na prawie chełmińskim 12 marca 1364 roku przez biskupa warmińskiego Jana Stryprocka. W kolejnych latach Jedzbark był wielokrotnie lokowany, a w XVIII wieku powstała szkoła oraz biblioteka ludowa.
W wyniku II wojny światowej wieś doświadczyła tragicznych wydarzeń. W styczniu 1945 roku front wielokrotnie przechodził przez Jedzbark, a wielu mieszkańców zostało rozstrzelanych. Po wojnie wieś straciła swoją kaplicę, a nowa została zbudowana dopiero w 1974 roku.
Zabytki
- Kaplica z 1974 roku, z nowym wyposażeniem i barokowym dzwonem z 1710 roku.
- Kapliczka dwukondygnacyjna w centrum wsi oraz liczne mniejsze kapliczki i krzyże.
- Pomniki związane z I wojną światową oraz cmentarze wojenne z II wojny światowej.
- Grodzisko „Palistka”, pierwsza wzmianka z 1364 roku.
Układ wsi i budynki
Wieś charakteryzuje się prostokątnymi działkami (1000 m² do 2500 m²), z budynkami mieszkalnymi usytuowanymi równolegle lub prostopadle do drogi. Budynki zbudowane są z czerwonej cegły, w stylu pruskim, z dachem dwuspadowym pokrytym dachówką ceramiczną.
Ludzie związani z miejscowością
- Józef Krakor – działacz warmiński, propagator szkolnictwa.
- Wiktor Krakor – ksiądz pallotyn.
- Johann Bischoff – uczestnik plebiscytu w 1920 roku.
- Kazimierz Kozłowski – nauczyciel, reaktywator harcerstwa w 1956 roku.
Bibliografia
- Georg Kellmann, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic, Klebark Wielki 2007.
- Historia jednej wsi – Wieś Jedzbark (n. Hirschberg)
„`
