Jednoliścienne
Jednoliścienne, znane także jako Monocotyledoneae, to grupa roślin okrytonasiennych. W różnych systemach klasyfikacyjnych ich ranga i przynależność mogą się różnić. W przeszłości klasyfikowane były jako klasa Liliopsida, natomiast obecnie traktowane są jako klad monofiletyczny w systemie APG IV z 2016 roku. Obejmuje to rośliny zielne oraz rzadziej drzewiaste, często o łodygach przekształconych w kłącze.
Jednoliścienne wytwarzają jeden liść zarodkowy, tzw. liścień, co jest charakterystyczną cechą tej grupy. Obejmuje około 70 rodzin i 56 do 66 tysięcy gatunków, co stanowi około 22% gatunków okrytonasiennych. Wśród nich znajdują się trawy, cebulowe rośliny ozdobne oraz storczyki.
Morfologia
- Łodyga: Zielna lub rzadziej zdrewniała, często bez przyrostu wtórnego.
- System korzeniowy: Krótkie hipokotyle, z korzeniami przybyszowymi, tworzącymi system wiązkowy.
Biologia rozwoju
W rozwoju zarodkowym jednoliścienne charakteryzują się liściem zarodkowym, który pełni funkcję chłonną, pobierając substancje odżywcze z bielma. Liścień także osłania merystem pędu i może prowadzić fotosyntezę. Różne rodzaje haustoriów pełnią funkcje chłonne w różnych grupach jednoliściennych.
Pochodzenie
Historycznie jednoliścienne były traktowane jako siostrzany takson dla dwuliściennych. W XXI wieku ich monofiletyzm oraz pozycja w obrębie okrytonasiennych zostały potwierdzone, a grupy takie jak amborellowce i magnoliowe uznano za blisko spokrewnione.
Systematyka
W systemach klasyfikacyjnych jednoliścienne zajmują różne miejsca. W systemie Cronquista i Takhtajana były jedną z dwóch klas okrytonasiennych, natomiast w systemach APG klasyfikowane są jako klad bez określonej kategorii systematycznej.
Podział i powiązania filogenetyczne
W obrębie jednoliściennych powstało wiele linii rozwojowych, co znacząco wpłynęło na układ i relacje taksonomiczne.
Wykaz rzędów i rodzin
W systemie APG IV z 2016 roku zaktualizowano klasyfikację, uwzględniając nowe dane filogenetyczne.
