Janusz Jędrzejewicz
Janusz Jędrzejewicz (1885-1951) był polskim politykiem, pedagogiem i majorem piechoty Wojska Polskiego. Urodził się 21 czerwca 1885 roku w Spiczyńcach, a zmarł 16 marca 1951 roku w Londynie. Był członkiem obozu piłsudczykowskiego oraz premierem Polski w latach 1933-1934.
Życiorys
Jędrzejewicz służył w Legionach Polskich oraz Polskiej Organizacji Wojskowej podczas I wojny światowej. Po odzyskaniu niepodległości zaangażował się w politykę jako członek Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, pełniąc funkcje posła i senatora. Jako minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego w latach 1931-1934, wdrożył reformę szkolnictwa znaną jako reforma jędrzejewiczowska. W 1939 roku, po klęsce wrześniowej, emigrował najpierw do Rumunii, a potem do Wielkiej Brytanii.
Wczesne lata
Jędrzejewicz pochodził z rodziny inteligenckiej. Uczył się w Kijowie, Odessie i Żytomierzu, gdzie zaangażował się w działalność patriotyczną. Po maturze studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Ecole Libre des Sciences Politiques, a następnie pracował jako nauczyciel. W 1917 roku został dyrektorem Szkoły Realnej w Warszawie.
Premier
W maju 1933 roku, po rezygnacji Aleksandra Prystora, Jędrzejewicz został premierem. Otrzymał wolną rękę w obsadzie ministerstw, przy czym Józef Beck i Bronisław Pieracki zachowali swoje kluczowe pozycje. Jędrzejewiczowi udało się zainicjować kilka ważnych aktów prawnych, w tym uchwałę o nowej konstytucji i polsko-niemiecką deklarację o nieagresji. Jego kadencja jednak zakończyła się w 1934 roku.
Senator
Po dymisji z funkcji premiera, Jędrzejewicz pozostał aktywny politycznie jako senator w latach 1935-1938. Uczestniczył w pracach komisji senackich i był członkiem Instytutu Józefa Piłsudskiego. Ostatnie lata przed II wojną światową spędził w Jaworzu, gdzie napisał poradnik wychowawczy.
Życie prywatne
Janusz Jędrzejewicz ożenił się w 1907 roku z Marią Stattler, z którą miał syna. Po rozwodzie ożenił się po raz drugi z Cezarią Baudouin de Courtenay Ehrenkreutz. Jego życie osobiste było obciążone skandalami, które mogły wpłynąć na jego karierę polityczną.
Odznaczenia
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (1935)
- Krzyż Niepodległości z Mieczami (1931)
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie (1921)
- Krzyż Polskiej Organizacji Wojskowej (1918)
- Order Krzyża Orła I klasy (Estonia, 1934)
Bibliografia
- Jan Józef Kasprzyk, „Jędrzejewicz Janusz”, Encyklopedia „Białych Plam”, t. 9.
