Janusz Chmielowski
Janusz Chmielowski (ur. 9 stycznia 1878 w Warszawie, zm. 26 kwietnia 1968 w Katowicach) był polskim inżynierem budowy maszyn, matematykiem oraz jednym z pionierów taternictwa w Polsce. Był współzałożycielem Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego i autorem pierwszego polskiego przewodnika tatrzańskiego.
Młodość i kariera zawodowa
Chmielowski ukończył studia inżynierskie w 1903 roku, a w 1906 roku uzyskał dyplom w dziale fizyko-matematycznym na Uniwersytecie Lwowskim. Pracował w instytucjach technicznych i ubezpieczeniowych w Wilnie i Petersburgu, a po powrocie do Polski w 1923 roku osiedlił się na Górnym Śląsku. Pracował w przemyśle hutniczym oraz jako redaktor naukowy wydawnictw technicznych.
Tatrzańska przygoda
Chmielowski rozpoczął wspinaczkę w Tatrach w wieku 14 lat. Był jednym z czołowych taterników, zdobywając wiele tatrzańskich szczytów, w tym pierwsze zimowe wejście na Gerlach. Jego ostatnia wspinaczka miała miejsce w 1958 roku, a do Zakopanego przyjeżdżał aż do 1963 roku, kiedy to zdobył Antałówkę w wieku 85 lat.
- Pierwsze zimowe wejście na Gerlach (1905)
- Wielka Korona Tatr – zdobycie w 1897 roku
- Wspinaczka w Alpach i Dolomitach
Pisarstwo górskie
W latach 1900–1931 Chmielowski publikował artykuły na temat taternictwa i alpinizmu. Jego najważniejszym dziełem był Przewodnik po Tatrach (1907-1912), który wprowadził nową jakość w taternickiej literaturze. Publikował również mapy tatrzańskie.
Aktywność w stowarzyszeniach
Chmielowski był jednym z głównych inicjatorów Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego, gdzie pełnił funkcję pierwszego prezesa. Zajmował się szkoleniem przewodników tatrzańskich oraz wprowadzał nowoczesny sprzęt alpinistyczny.
Odznaczenia i wyróżnienia
W 1913 roku otrzymał członkostwo honorowe STTT, a w 1938 Złoty Krzyż Zasługi. W 1948 został odznaczony Orderem Odrodzenia Polski. Jego zasługi w taternictwie upamiętnione zostały w nazwach geograficznych.
Życie osobiste
Chmielowski ożenił się w 1924 roku z Wandą Szlezyngier, pianistką. Zmarł w 1968 roku w Katowicach i został pochowany na cmentarzu przy ul. Brackiej w Dąb.
Wybrane publikacje
- Przewodnik po Tatrach (t. 1-4, 1907–1912)
- Tatry Wysokie (t. 1-4, 1925–1926)
- Artykuły w „Taterniku” i innych czasopismach
