Jan Szczepanik
Jan Szczepanik (13 czerwca 1872 – 18 kwietnia 1926) był polskim wynalazcą, nazywanym „polskim Edisonem” oraz „galicyjskim geniuszem”. Pracował jako nauczyciel, a później związał się z przemysłem fotograficznym i włókienniczym, co doprowadziło do powstania wielu innowacyjnych wynalazków.
Życie osobiste
Urodził się w Rudnikach k. Mościsk. Po zakończeniu kariery nauczycielskiej w 1900 roku, odbył służbę wojskową, gdzie poznał swoją przyszłą żonę, Wandę Dzikowską. W 1902 roku poślubił ją i osiedlił się w Tarnowie, gdzie mieszkał do końca życia. Miał pięcioro dzieci.
Wynalazki
Szczepanik był autorem wielu wynalazków, w tym:
- Telektroskop – urządzenie do przesyłania ruchomego obrazu kolorowego z dźwiękiem.
- System barwnego tkactwa – elektryczna metoda kopiowania wzorów w produkcji tkanin.
- System barwnego filmu – wynaleziony w 1899 roku system kliszy filmowej.
- Kamizelka kuloodporna – projekt, który przyniósł mu sławę po uratowaniu króla Hiszpanii.
- Caloridul – regulator ciągu kominowego, który zwiększał efektywność spalania.
Kamizelka kuloodporna
Szczepanik i Kazimierz Żegleń byli konkurencyjnymi wynalazcami kamizelki kuloodpornej. Żegleń pierwszy opatentował swoje rozwiązania, jednak Szczepanik zdołał udoskonalić materiał i technologię produkcji.
Upamiętnienie
Jan Szczepanik jest patronem wielu szkół i ulic. W Tarnowie działa Fundacja im. Jana Szczepanika, a także powstały pomniki upamiętniające jego osiągnięcia. W 2013 roku nakręcono film dokumentalny o jego życiu, a Poczta Polska wydała znaczek z jego wizerunkiem.
Bibliografia
- Władysław Jewsiewicki, Jan Szczepanik wielki wynalazca, Warszawa 1961.
- Anna Pragłowska, Zapomniany wynalazca: O Janie Szczepaniku, Tarnów 2002.
- Mieczysław Czosnyka, Jan Szczepanik Ambasadorem Tarnowa, Tarnów 2011.
