„`html
Jan Strzelecki
Jan Strzelecki (ur. 4 lipca 1919 w Warszawie, zm. 11 lipca 1988 tamże) był polskim socjologiem, socjalistą, eseistą i taternikiem.
Życiorys
W 1937 roku ukończył Gimnazjum im. Ziemi Mazowieckiej, a następnie studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W 1949 roku uzyskał dyplom socjologii, a doktorat w 1964 roku. Pracował w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie.
W okresie przedwojennym współpracował z czasopismem „Orka na Ugorze” oraz był zaangażowany w organizację Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej (PLAN). Po wybuchu II wojny światowej uczestniczył w powstaniu warszawskim, gdzie walczył w IV Batalionie OW PPS im. Jarosława Dąbrowskiego. Dwa razy został ranny, za co odznaczono go Krzyżem Walecznych.
Po wojnie był redaktorem pisma „Płomienie” oraz autorem manifestu „O socjalizmie humanistycznym”, który wywołał ogólnopolską dyskusję. Przez pewien czas był aresztowany pod nieprawdziwym zarzutem przynależności do Zrzeszenia WiN. Należał do PZPR, ale w 1979 roku usunięto go z partii, w której jednocześnie działał w opozycji demokratycznej. W sierpniu 1980 roku podpisał apel do władz o dialog ze strajkującymi robotnikami i był doradcą „Solidarności”.
W stanie wojennym był internowany, a po zwolnieniu organizował podziemną Wszechnicę Oświatową Regionu Mazowsze NSZZ „Solidarność”. Zmarł tragicznie w wyniku pobicia na warszawskiej ulicy, a sprawa jego śmierci została nagłośniona w programie telewizyjnym „997”.
Rodzina
Urodził się w rodzinie o tradycjach socjalistycznych. Jego ojcem był Władysław Strzelecki, a matką Janina. Miał dwoje rodzeństwa: Anielę i Jerzego. Żoną Jana była Jadwiga, a ich synem Jerzy Tomasz.
Wybrane publikacje
- Niepokoje amerykańskie, Warszawa 1962
- Kontynuacje. Wybór artykułów, Warszawa 1969
- Próby świadectwa, Warszawa 1971
- Ślady tożsamości, Warszawa 1989 (pośmiertnie)
Odznaczenia i upamiętnienie
Od 1989 roku organizowany jest Memoriał Strzeleckiego – zawody w skialpinizmie. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski w 2006 roku.
Podsumowanie
Jan Strzelecki był znaczącą postacią w polskiej socjologii i polityce, znany z działalności opozycyjnej oraz wkładu w rozwój socjalizmu humanistycznego. Jego życie zakończyło się tragicznie, jednak jego prace i działalność pozostają w pamięci jako przykład zaangażowania w walkę o wolność i sprawiedliwość społeczną.
„`
