Jan Grudziński – Kapitan Polskiej Marynarki Wojennej
Jan Grudziński (ur. 3 grudnia 1907 w Kijowie, zmarł w maju/czerwcu 1940 na Morzu Północnym) był kapitanem Polskiej Marynarki Wojennej, który służył od 1928 do 1940 roku. Dowodził okrętem podwodnym ORP „Orzeł” oraz okrętem pomocniczym ORP „Kujawiak”.
Wykształcenie
Jan Grudziński rozpoczął swoją edukację w Korpusie Kadetów Nr I w Lwowie, gdzie uzyskał świadectwo dojrzałości. W 1928 roku ukończył Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej w Toruniu z 16 lokatą. Jego promocja oficerska miała miejsce 15 sierpnia 1928 roku.
Służba wojskowa
Początkowo Grudziński służył w Kadrze Marynarki Wojennej, następnie w Flotylli Pińskiej i na Helu. W 1932 roku został zastępcą dowódcy na ORP „Podhalanin”, a w 1934 roku dowodził grupą minową na ORP „Smok”. W 1936 roku awansował na kapitana marynarki.
W 1938 roku rozpoczął służbę na okrętach podwodnych. Podczas kampanii wrześniowej, po skomplikowanej sytuacji na ORP „Orzeł”, przejął dowodzenie okrętem. Po krótkim internowaniu w Tallinnie, udało mu się uciec i kontynuować walkę na Bałtyku.
7 października 1939 roku, po dotarciu do Wielkiej Brytanii, objął dowództwo ORP „Orzeł” i regularnie brał udział w patrolach bojowych na Morzu Północnym. W 1940 roku zdołał zatopić duży transportowiec „Rio de Janeiro”.
23 maja 1940 roku ORP „Orzeł” wyruszył w swój ostatni rejs, po którym stracono z nim kontakt. Prawdopodobnie zatonął na minie. Grudziński i jego załoga zginęli, a wrak okrętu nie został odnaleziony.
Awanse
- Podporucznik marynarki – 1928
- Porucznik marynarki – 1932
- Kapitan marynarki – 1936
- Komandor podporucznik – 1940 (pośmiertnie)
Odznaczenia
Kapitan Grudziński został pośmiertnie odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari i awansowany do stopnia komandora podporucznika. Wcześniej otrzymał Srebrny Krzyż Virtuti Militari, Krzyż Walecznych, Medal Morski oraz brytyjski Distinguished Service Order. Jest jedynym oficerem Polskiej Marynarki Wojennej, który otrzymał Virtuti Militari dwukrotnie.
Jego imieniem nazwano ulicę w Gdyni oraz szkoły podstawowe w Gdańsku i Szczecinie.
