Jan Gerhard
Jan Gerhard, właściwie Wiktor Lew Bardach, urodził się 17 stycznia 1921 roku we Lwowie, a zmarł 20 sierpnia 1971 roku w Warszawie. Był polskim żołnierzem, pisarzem i publicystą. W czasie II wojny światowej walczył w Wojsku Polskim we Francji, a następnie uczestniczył w francuskim ruchu oporu. Po wojnie służył w ludowym Wojsku Polskim i był posłem na Sejm PRL V kadencji. W latach 1965–1971 pełnił funkcję redaktora naczelnego tygodnika „Forum”.
Życiorys i działalność wojskowa
Jan Gerhard pochodził z żydowskiej rodziny. Przed wojną był członkiem organizacji syjonistycznej Betar. Po wybuchu wojny dołączył do Wojska Polskiego we Francji, gdzie został ranny i wzięty do niewoli. Po ucieczce z obozu, ukrywając się, nawiązał kontakt z ruchem oporu, wstępując do Partii Komunistycznej i organizacji FTP-MOI. W czasie swojej działalności przeprowadzał akcje dywersyjne, a po wojnie dowodził polskimi jednostkami we Francuskiej Armii Wyzwolenia. Po zakończeniu wojny wrócił do Polski, gdzie służył w ludowym Wojsku Polskim.
Działalność publicystyczna
Po wojnie Jan Gerhard pracował jako dziennikarz i publicysta. Napisał wiele książek, w tym powieść dokumentalną Łuny w Bieszczadach, oraz studia polityczne takie jak Czas generała czy Francuzi. W 1960 roku pełnił rolę korespondenta Polskiej Agencji Prasowej w Paryżu.
Zabójstwo i śledztwo
W dniu 20 sierpnia 1971 roku Jan Gerhard został znaleziony martwy w swoim mieszkaniu w Warszawie. Został zasztyletowany, a z miejsca zbrodni zniknęły czeki podróżne. Śledztwo wykazało, że zabójstwo miało charakter rabunkowy. Po przesłuchaniu 1850 świadków, oskarżono dwóch mężczyzn, którzy zostali skazani na karę śmierci w 1972 roku. Motywy zbrodni były różnie interpretowane, w tym jako porachunki z przeszłości Gerharda.
Odznaczenia
Jan Gerhard był wielokrotnie odznaczany, w tym:
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
Publikacje
Do jego najważniejszych publikacji należą:
- Łuny w Bieszczadach
- Nie ma El Dorado
- Czas Generała
Jan Gerhard pozostaje postacią kontrowersyjną w polskiej historii, a jego życie i śmierć budzą zainteresowanie historyków i badaczy.
